ၿမိဳ႕ျပသူပုန္...... (ခင္မမမ်ိဳး)

(၁)

အခ်ိန္ကား(၁၉၉၉)ခုႏွစ္။
ေနရာကား-ရွမ္းျပည္တေနရာ။

ေတာင္ေပၚေဒသရဲ႕ ေဆာင္းတြင္း အေအးဒဏ္ေၾကာင့္ သူမ လက္ဖ်ားကေလးမ်ား ထံုေန သလိုခံစားေနရသည္။ သို႕ေပမယ့္ ခ်စ္သူနဲ႕ေတြ႕ရတဲ့ ရွားရွားပါးပါးအခ်ိန္ေလးကို အေအး ဒဏ္ေၾကာင့္ မကုန္ဆံုးေစခ်င္ပါ။ ေတြ႕ေနက် ဒီေတာင္ေပၚဘုရားေလးေပၚမွာ ခ်စ္သူမ်က္ ႏွာကို တစိမ့္စိမ့္ၾကည့္ရင္း၊ သူေျပာေသာ စကားေလးေတြကို နားေထာင္ရတဲ့ အရသာကို သူမဘာနဲ႕မွမလဲႏိုင္ပါ။ ခ်စ္သူေျပာေသာ စကားေလးမ်ားက စံုလင္လွသည္။ ႏိုင္ငံေရး၊ တိုင္း ရင္းသားအေရး၊ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး၊ ပညာေရး၊ လူတန္းစားအေရး။ သူမနားလည္ သည္မ်ားလဲရွိ၊ နားမလည္သည္မ်ားလဲရွိ။ သို႕ေပမယ့္ ခ်စ္သူေျပာေသာ စကားလံုးေလးေတြမို႕ သူမအေတြးထဲမွာအျမတ္တႏိုးသိမ္းရင္းနားေထာင္ျဖစ္သည္။

မိသားစု၊ အသိုင္းအ၀ိုင္း၊ မိတ္ေဆြ၊ သူငယ္ခ်င္း။အရာရာကို ဆန္႔က်င္ျပီး ေလွ်ာက္ဖို႕ ႀကိဳးစား ေနရတဲ့ ဒီလမ္းေပၚမွာ ခ်စ္သူသည္သာ လမ္းျပၾကယ္စင္။ ခ်စ္သူသည္သာ သူမရဲ႕ဘ၀ေဖာ္။ အခ်စ္ေၾကာင့္ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ေသာ လမ္းမဟုတ္ေပမယ့္ သူမေရြးခ်ယ္ခဲ့ေသာ လမ္းေပၚမွာ ဆရာ ဆိုလဲဟုတ္၊ ေခါင္းေဆာင္ဆိုလဲဟုတ္၊ ခ်စ္သူဆိုလဲဟုတ္၊ ဘ၀လက္တြဲေဖာ္လို႕ ရည္မွန္းထား သူ ဆိုလဲဟုတ္တဲ့ ဒီလိုလူတေယာက္က အဆင္သင့္ ေပၚလာခဲ့တာ သူမရဲ႕ ကံေကာင္းျခင္း လက္ေဆာင္ပဲထင္ပါရဲ႕။

“ညီမေလး အရမ္းခ်မ္းေနၿပီလား။ အေႏြးထည္က ပါးပါးေလး၀တ္လာတာကိုး။ အစ္ကို႕ဂ်ာကင္ ၀တ္ထားလိုက္ေနာ္”
“မလုပ္ပါနဲ႕အစ္ကိုရဲ႕။ အစ္ကို႕က ဂ်ာကင္ခ်ြတ္လိုက္ရင္ ရွပ္အက်ီၤေလးနဲ႕ရယ္။ ပိုခ်မ္းမွာေပါ့”
“ရပါတယ္ညီမေလးရဲ႕။ အစ္ကိုက ေတာင္ေပၚမွာပဲေမြး၊ ေတာင္ေပၚမွာပဲ ေနလာတဲ့သူ”
“ေအာင္မာ။ ညီမေလးလဲ ေတာင္ေပၚသူပါပဲေနာ္” “ခုေတာ့ မဟုတ္ေတာ့ဘူးေလ။ ေျမျပန္႕မွာ ေက်ာင္းသြားတက္ေနတာကိုး။ခုပဲၾကည့္။အေႏြးထည္ထူထူ၀တ္မလာဘူး”

အစ္ကိုက ဆူသလိုေလး ေျပာရင္း ဂ်ာကင္အက်ီၤေလးကို ၀တ္ေပးသည္။ အသက္ခ်င္းကလဲ ဆယ္ႏွစ္ေက်ာ္ကြာတာမို႕ ခ်စ္သူတပိုင္း၊ ေမာင္ႏွမ တပိုင္းလို ျဖစ္ေနၾကသည္။ ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အစ္ကို ဂရုဏာေဒါေသာ အေျပာေလးေတြထဲက စိုးရိမ္စိတ္ေလးေတြကို သူမသေဘာ တက်နဲ႕ၾကည္ႏူးေနတတ္ခဲ့ျပီ။

“မွန္းစမ္း။ လက္ေတြက ေအးေနတာပဲ။ ေသြးပူသြားေအာင္ လမ္းထေလွ်ာက္ၾကရေအာင္။ လမ္းသြားရင္းစကားေျပာၾကတာေပါ့”



အနီးက ေတာတန္းေလးဘက္သို႕ သူမတို႕ ဆက္ေလွ်ာက္ခဲ့ၾကသည္။ အစ္ကိုဆုပ္ကိုင္ ထားေသာ သူမလက္ကေလးက တစတစ ျပန္ေႏြးလာသလို ေျပာေနၾကေသာ စကားေလး ေတြကလဲ အရွိန္ရလာသည္။ ဒီရိုးမေတာင္တန္းၾကီးေပၚက လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးေတြ အေၾကာင္း ၾကားရတိုင္း သူမေသြးေတြ ဆူပြက္ေနၾက။ ဒီသမိုင္းေၾကာင္းေတြမွာ ကိုယ္တိုင္ ကိုယ္က်မပါျဖစ္ခဲ့ရတာအတြက္လူျဖစ္ေနာက္က်သလိုခံစားရတတ္စျမဲ။

“ညီမေလး ေတာခို ခ်င္တယ္အစ္ကို။ ဒီစကားကို ေျပာေနတာလဲ အႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ မက ေတာ့ဘူး။ဆက္သြယ္ေပးဖို႕အစ္ကို႕ကိုေျပာတိုင္းလဲတားေနတာပဲ”

အႀကိမ္မ်ားစြာ ဖြင့္ခဲ့ဖူးေသာ ဓာတ္ျပားေဟာင္းကိုပဲ သူမျပန္ဖြင့္ျဖစ္သည္။ ေခတ္ကာလအခ်ိန္၊ ႏိုင္ငံေရး အေျခအေနေတြအရ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး ေရခ်ိန္က်လာတာေတြကို သူမ မသိလို႕ေတာ့ မဟုတ္။ သို႕ေပမယ့္ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး ေခတ္ လံုး၀ ကုန္သြားၿပီလို႕ ေတာ့ သူမ မယူဆမိ။ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ခ်က္တရပ္လို႕ သူမစိတ္ထဲ ယံုၾကည္ထားမိသည္။

“ၿမိဳ႕ေပၚမွာ ေနလို႕ ရေသးသေရြ႕ေတာ့ ေတာခိုတာကို အစ္ကိုက အားမေပးခ်င္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ညီမေလးကို ၿမိဳ႕ေပၚမွာပဲ ေနခိုင္းတာပါ။ ပညာဆက္သင္။ လူေတြကို စည္းရံုး၊ စာေတြဖတ္၊ ျပင္ဆင္၊ တည္ေဆာက္။ အခ်ိန္အခါေစာင့္။ အစ္ကိုက ဒီတာ၀န္ေတြပဲ ညီမေလးကို ဆက္ယူ ေစခ်င္တယ္”
“ညီမေလးကေလ အဲဒီေလ့လာေရးေတြလုပ္၊ ျပင္ဆင္၊ တည္ေဆာက္တာေတြကို စိတ္မရွည္ ေတာ့သလိုျဖစ္ေနတယ္။တခါတည္းေသနတ္ဆြဲျပီးရင္ဆိုင္ပစ္ခ်င္တယ္”

“ကိုယ့္ထက္ အဆမတန္ အင္အား ၾကီးမားတဲ့ ရန္သူကို ရင္ဆိုင္တဲ့အခါ စိတ္လိုက္မာန္ပါ လုပ္လို႕ မရတာေတြ အမ်ားၾကီးပဲ ညီမေလး။ အားႀကီးသူကို အားနည္းသူက ထိပ္တိုက ္ရင္ဆိုင္ရင္ အားႀကီးသူက ႏိုင္မွာပဲ။ ဒီေတာ့ သြယ္၀ိုက္ျပီး ရင္ဆိုင္ရတယ္။ ဒီလိုရင္ဆိုင္ တဲ့အခါမွာ ဥာဏ္ကို လႊာျပီး အသံုးခ်ႏိုင္ဖို႕ လိုမယ္။ စစ္သံုးစကားနဲ႕ ဆိုရင္ေတာ့ ရန္သူက Conventional attack နဲ႕ ရင္ဆိုင္လာတဲ့အခါ ကိုယ့္ဘက္က Conventional Defense နဲ႕ ျပန္ရင္ဆိုင္ဖို႕ လိုသလို ရန္သူရဲ႕ Barbarism ကို ကိုယ့္ဘက္က Guerrilla Warfare Strategy သံုးျပီးအႏို္င္ယူဖို႕ႀကိဳးစားရမယ္”

“ဒါေၾကာင့္ အစ္ကို႕ကို ညီမေလး ေျပာတာေလ။ ေတာခိုပါမယ္ဆို။ Guerrilla လုပ္ခ်င္တာ။ သူပုန္လုပ္ခ်င္တာ”
“ညီမေလးက သူပုန္ျဖစ္ေနျပီပဲဥစၥာ”“အစ္ကိုကလဲ လုပ္ျပန္ျပီ။ ညီမေလးက ဘယ္မွာ သူပုန္ျဖစ္ေသးလို႕လဲ။ ဘာလက္နက္မွလဲ ညီမေလးလက္ထဲမွာ မရွိေသးဘူး။ ဘာတိုက္ပြဲမွလဲ မတိုက္ရေသးဘူး။ တိုက္ဖို႕ေနေနသာသာ ေတာခိုပါမယ္ဆိုတာလဲ အစ္ကိုက ခြင့္မျပဳဘူး”
“ဟားဟားဟားဟား”

သူမစကားအဆံုးမွ အစ္ကိုက တဟားဟား ထရီတာေၾကာင့္ သူမ စိတ္တိုသြားရသည္။
“အစ္ကိုေနာ္။ လူကို မရီနဲ႕။ ဘာလဲ။ ညီမေလးက ေသနတ္မကိုင္ရဲဘူး ထင္လို႕လား”
“မထင္ပါဘူးဗ်ာ။ ညီမေလး လုပ္ခ်င္ရင္ မလုပ္ရဲတာ ဘာမွ မရွိဘူးဆိုတာ အစ္ကို ယံုျပီးသား။ ညီမေလးေျပာပံုကို သေဘာက်လို႕ ရီမိတာပါ။ အင္း- တကယ္ေတာ့ အစ္ကို လိုသြားတာ။ သူပုန္ဆိုတာမွာ ေတာခိုျပီး အခိုင္အမာစခန္းတည္ေဆာက္၊ ရန္သူကို ရင္ဆိုင္တဲ့ သူပုန္ရွိသလို ၿမိဳ႕ျပသူပုန္လဲရွိတယ္ဆိုတာညီမေလးကိုအစ္ကိုမေျပာျပခဲ့မိဘူး”

“ၿမိဳ႕ျပသူပုန္၊ဟုတ္လားအစ္ကို”
စကားလံုးအသစ္ေလးကသူမႏွလံုးခုန္သံကိုက်ယ္ေလာင္သြားေစခဲ့သည္။

(၂)

“ၿမိဳ႕ျပသူပုန္ (urban guerrilla) ဆိုတာကလဲ ေတာထဲေတာင္ထဲမွာ အေျခစိုက္ ေတာ္လွန္ေနၾကသူေတြလိုပဲ ဖိႏွိပ္တဲ့ အာဏာရွင္ေတြကို တိုက္ပြဲ၀င္ ေတာ္လွန္ေနသူေတြပဲ ညီမေလး။ တခုပဲ ကြာတာက operation area ျဖစ္တဲ့ လွဳပ္ရွားနယ္ေျမပဲ။ ၿမိဳ႕ျပသူပုန္ရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးလွဳပ္ရွားနယ္ေျမကၿမိဳ႕ၾကီးေတြပဲ”

အစ္ကို ရွင္းျပေနသည္မ်ားကို သူမစိတ္၀င္တစားႏွင့္ နားေထာင္ေနမိသည္။ ၿမိဳ႕ျပ သူပုန္ဆိုေသာ စကားလံုးေလးကို ၾကားလိုက္ရကတည္းက သူမရင္ထဲက ရင္ခုန္သံေတြ က်ယ္ေလာင္လာခဲ့ဖူးသည္။ ဒီစကားလံုးေလးက သူပုန္လုပ္ျပီး မတရားမွဳကို ပုန္ကန္လိုေသာ သူမရဲ႕ ေသြးေတြကို ပြက္ပြက္ဆူေနေစခဲ့သည္။ ဒါေၾကာင့္လဲ အေသးစိတ္ရွင္းျပဖို႕ အစ္ကို႕ကို သူမေျပာရသည္။ ဒီဇင္ဘာ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ကာလမွာ အစ္ကိုလဲ အားေနသလို သူမလဲ အားေနသည္။ သူငယ္ခ်င္း အိမ္ေတြသြားမယ္ဆိုၿပီး အိမ္ကကားေမာင္းသမားကို သူငယ္ခ်င္း ေတြအိမ္မွာ ခ်ခိုင္း၊ ေရာက္ရာေနရာမွာ ငါးမိနစ္ေလာက္ေနျပီးမွ တကၠစီနဲ႕ တခါျပန္ထြက္၊ လာႀကိဳမယ့္အခ်ိန္မေရာက္ခင္ ႀကိဳျပန္လာရတာမွ လြဲ၍ သူမ ဆီမွာ အခက္အခဲက သိပ္မရွိလွ။ သူမသိခ်င္၊ လုပ္ခ်င္ျပီဆိုလွ်င္ ဒိထက္ခက္တဲ့ အခက္အခဲ ဘယ္ေလာက္ပဲ ႀကံဳႀကံဳ၊ မရရ ေအာင္ႀကိဳးစားလုပ္ဖို႕ဇြဲခတ္တတ္တာကလဲသူမရဲ႕ဗီဇစိတ္။
“ေတာမွာ သူပုန္ထရင္ သူပုန္နဲ႕ ဓားျပေတြ၊ ေမွာင္ခိုေတြကို ေရာေထြးျပီး အထင္လြဲေအာင္ အာဏာရွင္ေတြက လုပ္တတ္တယ္။ ဒီလိုပဲ ၿမိဳ႕မွာ သူပုန္ထရင္လဲ သူပုန္ေတြနဲ႕ ရာဇ၀တ္မွဳ လုပ္ေနသူေတြကို ေရာေထြးျပီး အထင္လြဲေအာင္ လုပ္ခံရတတ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူပုန္ဆိုတာမွာက ဘာနဲ႕မွ မတူတဲ့ ၀ိေသသ ေတြရွိတယ္။ သူပုန္ေတြဆိုတာက လူထုကို ထိခိုက္ေအာင္ မလုပ္ဘူး။ သူတို႕ရဲ႕ ပစ္မွတ္က ဖိႏွိပ္တဲ့ အာဏာရွင္ေတြနဲ႕ အာဏာရွင္ ယႏၱရားေတြပဲ ျဖစ္တယ္။ သူပုန္ေတြမွာ ႏိုင္ငံေရးရည္မွန္းခ်က္ရွိတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူပုန္ေတြ ဆိုတာက ဖိႏွိပ္တဲ့ အာဏာရွင္ေတြကို အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူလူထုဘက္က ရပ္တည္ေတာ္လွန္ ေပးသူေတြျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၿမိဳ႕ျပသူပုန္တေယာက္ဟာ လိုအပ္လို႕ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲ ဆင္ႏႊဲရတဲ့အခါမွာ ရန္သူစစ္အာဏာရွင္ စနစ္ကိုပဲ ပစ္မွတ္ထားရမယ္။ ၿမိဳ႕ျပသူပုန္တေယာက္ ရဲ႕ အဓိက ရည္မွန္းခ်က္တာ၀န္ကေတာ့ ရန္သူစစ္အာဏာရွင္ေတြနဲ႕ စစ္အာဏာရွင္ ေဒါက္ တိုင္ေတြကို စိတ္ဓာတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဖရိုဖရဲျဖစ္ေစမွဳ၊ အက္ေၾကာင္း ထေစမွဳ၊ လူထုနဲ႕ ေတာ္လွန္ေရး ေပါင္းစပ္ႏိုင္ေအာင္ ျပင္ဆင္တည္ေဆာက္မွဳေတြနဲ႕ အာဏာရွင္ယႏၱရားကိုၿဖိဳလဲ ပစ္ႏိုင္ဖို႕ပဲျဖစ္တယ္”

“အဲလိုေတြ ျဖစ္ေအာင္လုပ္ဖို႕ ဘာေတြလိုမလဲအစ္ကို။ ဘာေတြ ျပင္ဆင္ရမလဲ”စိတ္အားထက္ သန္စြာျဖင့္သူမ၀င္ေမးမိသည္။

“အေရးၾကီးဆံုး လိုအပ္ခ်က္ကေတာ့ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး အရည္အခ်င္းပဲ ညီမေလး။ သူပုန္လုပ္မယ့္လူ တေယာက္ဟာ သတိၱရွိရမယ္၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ႏိုင္စြမ္းရွိရမယ္၊ နယ္ေျမက်ြမ္းေအာင္ ေလ့လာထားရမယ္။ ကိုယ္လွဳပ္ရွားရမယ့္ နယ္ေျမက ကိုယ့္နယ္ မဟုတ္တဲ့အခါ အစစအရာရာ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ရမယ္။ ဒီနယ္ရဲ႕ ဓေလ့ထံုးစံ၊ လုပ္ရိုးလုပ္ စဥ္ေတြ၊ နယ္ေျမခံလူထု အေျခအေနေတြ၊ နယ္ေျမထဲက ရန္သူ႕လူအ၀င္အထြက္ အေန အထားေတြ၊ ရန္သူ႕သတင္းေပးေတြကိုပါ တတ္ႏိုင္သမွ် ေလ့လာ ထားရမယ္။ ဆရာ၀န္၊ က်ဴရွင္ဆရာ၊ စာေရးဆရာစတဲ့ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း တခုခု ျပထားႏိုင္ရင္ လွ်ိဳ႕၀ွက္လုပ္ငန္းေတြအတြက္ အသံုး၀င္တယ္။ မဟုတ္ရင္လဲ နယ္ေျမခံလူထုနဲ႕ ရင္းႏွီးေအာင္ ကုန္စံုဆိုင္ဖြင့္တာမ်ိဳး၊ စာအုပ္အငွားဆိုင္ဖြင့္တာမ်ိဳး စတာေလးေတြေပါ့။ ၿမိဳ႕ျပသူပုန္ တေယာက္မွာ ဆက္သြယ္ေရးကိရိယာ၊ လက္နက္ပစၥည္းစေတြက အားနည္းတယ္။ အလြယ္ တကူ သယ္ယူေရႊ႕ေျပာင္းလို႕လဲ မရဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ေနထိုင္တဲ့ ေနရာနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး အ၀င္လမ္း၊ အထြက္လမ္းေတြကို ေသခ်ာ ဂရုတစိုက္ ေရြးခ်ယ္ရမယ္။ ၀ိုင္း၀န္းပိတ္ဆို႕ ဖမ္းဆီးဖို႕ အခြင့္အလမ္း နည္းပါးတဲ့ ေနရာမ်ိဳး၊ ရန္သူုကို ကိုယ့္ဘက္က ၾကိဳျပီး လက္ဦးမွဳ ယူႏိုင္မယ့္ ေနရာမ်ိဳးကို ေရြးခ်ယ္ဖို႕ လိုအပ္တယ္။ ေနာက္တခ်က္က လက္နက္ပစၥည္း။ တကယ္သာ အသံုးျပဳတတ္ရင္ မီးဖိုေခ်ာင္က ဓားတေခ်ာင္းကလဲ ေသနတ္တလက္လို အသံုး၀င္ပါတယ္”

အစ္ကို႕စကားေၾကာင့္ သူမ မ်က္လံုးျပဴးသြားသည္။“အစ္ကိုေျပာသလိုဆို ဓားေပါက္၊ ဓားထိုး နည္းေတာင္ သင္ထားရမလိုပဲ” “လိုအပ္ရင္ ေျပာတာပါ။ ဘာပညာပဲျဖစ္ျဖစ္ သင္ထားရင္ေတာ့ မမွားဘူးေပါ့။ ၿမိဳ႕ျပသူပုန္တေယာက္ဟာ အေရးၾကံဳခ်ိန္မွာ အထက္က ညြန္ၾကားခ်က္ကို ေစာင့္လို႕ မရဘူး။ ကိုယ္ၾကံဳေနရတဲ့ ျပႆနာ အခက္အခဲေတြကို ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ အေကာင္းဆံုး ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႕ ႀကိဳးစားၾကရတယ္။ ဒီအတြက္ ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္၊ အေတြးအေခၚေတြနဲ႕ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ လွဳပ္ရွားႏိုင္မွဳက အေရႀကီးတယ္။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ရမွာကို မေၾကာက္ရဘူး။ ရန္သူနဲ႕ ရင္ဆိုင္ဆံုမိတဲ့အခါ မေတြေ၀ရဘူး။ အေျခအေနေပၚ မူတည္ျပီး သူပစ္ကိုယ္ပစ္၊ သူသတ္ကိုယ္သတ္ လုပ္ရတာလဲ ရွိခ်င္ရွိမွာပဲ။ အဆိုးဆံုး အေျခအေနေတြနဲ႕ ႀကံဳရတဲ့အခါ ေသြးေအးဖို႕ လိုတယ္။ သူပုန္တေယာက္ဟာ အအိပ္အစား ကိစၥေတြမွာ ဂ်ီးမမ်ားရဘူး။ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေနႏိုင္ရမယ္။ ရန္သူက မရိပ္မိခင္မွာ တျခားအသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းေတြ ေရွ႕ကျပၿပီး နျပတတ္ဖို႕ လိုအပ္သလို ရန္သူက ရိပ္မိသြားခ်ိန္ေတြမွာ ပုန္းေအာင္းေနထိုင္နည္းေတြလဲ သိရမယ္။ ပင္ပန္းတာ၊ ဆာ ေလာင္မြတ္သိပ္တာ၊ ရာသီဥတုဒဏ္၊ ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္တဲ့ ဒဏ္ေတြမွာလဲ စိတ္ဓာတ္ကို အက်မခံပဲ က်ားကန္ႏိုင္ရမယ္။ သူပုန္တေယာက္အတြက္ အေရးႀကီးဆံုးက စိတ္ဓာတ္ခိုင္ မာမွဳပဲ။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ကိုယ္ရင္ဆိုင္ရတဲ့ ရန္သူက ကိုယ့္ထက္ အင္အားႀကီးတဲ့ ရန္သူ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုအင္အားၾကီးတာကို ဘာမွေတြးၿပီး စိုးရိမ္စရာ ေတာ့ မလိုဘူး။ ဘာလို႕လဲ ဆိုေတာ့ ရန္သူအာဏာရွင္ေတြ ဆိုတာက လူထုကို ဖိႏွိပ္ေနတဲ့ လူထုရဲ႕ ခ်ဥ္ဖတ္ေတြ။ သူပုန္ေတြဆိုတာကက်ေတာ့ လူထုေရွ႕က ရပ္တည္ေပးေနတဲ့၊ အမွန္ တရားအတြက္ တိုက္ပြဲ၀င္ေနတဲ့ သူေတြ ျဖစ္လိုပဲ။ တခ်ိန္က်ရင္ တရားေသာစစ္ကပဲ အႏိုင္ ရပါတယ္ ညီမေလး။ တကမၻာလံုးက စစ္အာဏာရွင္စနစ္ေတြ အားလံုး တစတစ ၿပိဳလဲ က်ေနၿပီပဲ”

“အဲဒါကေတာ့ ယံုတယ္အစ္ကို။ ညီမေလးဆီမွာ ရန္သူက အင္အားႀကီးလို႕ အႏိုင္ရမွာပဲ ဆိုတဲ့ အေတြးမ်ိဳးေတြ၊ စိုးရိမ္စိတ္ေတြ၊ အားငယ္စိတ္ေတြ တခါမွ မ၀င္ဖူးဘူး။ အားႀကီးတဲ့လူက အားနည္းသူကို အႏိုင္ယူႏိုင္တယ္ဆိုတာ တိရစာၦန္ေလာကမွာပဲ ရွိပါတယ္အစ္ကို။ လူ႕ေလာ ကမွာေတာ့ ဘယ္ေလာက္ အားၾကီးတဲ့ အာဏာရွင္ေတြပဲျဖစ္ျဖစ္ တရားမွ်တတဲ့ ပုန္ကန္မွဳ ေတြကို မႏွိမ္နင္းႏိုင္ပါဘူး။ ေတာ္လွန္ေရး သမားေတြဆိုတာက ဘိုးဘိုးေအာင္ ၀လံုးေလး ေတြလိုပဲ လို႕ ညီမေလးေတာ့ ယံုတယ္။ တေယာက္ကို သတ္ရင္ ေနာက္ႏွစ္ေယာက္ ထြက္လာမွာပဲ။ ဆယ္ေယာက္ကို ေထာင္ခ်ရင္ အေယာက္တရာ ထပ္ထြက္လာဦးမွာပဲ။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူေတြ ဆိုတာက ဖိႏွိပ္သမွ် လည္စင္းခံေပးေနမယ့္ တိရစာၦန္ေတြ မဟုတ္လို႕ပဲ။ လူေတြ ျဖစ္ေနၾကလို႕ပဲ။ အားမတန္လို႕သာ ခဏမာန္ ေလွ်ာ့ခ် င္ေလွ်ာ့ထားၾကမယ္။ ရင္ထဲက ပုန္ကန္လိုစိတ္ေတြကေတာ့ အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူေတြရဲ႕ ရင္ထဲမွာ ဘယ္ေတာ့မွေပ်ာက္ကြယ္သြားမွာမဟုတ္ဘူး”

“အစ္ကိုလဲ ဒါကို ယံုတယ္ ညီမေလး။ အစ္ကိုတို႕ ျပည္သူေတြဟာ တခါတရံမွာ ေခါင္းငံု႕ခ်င္ ငံု႕ေနၾကမယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ အာဏာရွင္ေတြကို ေၾကာက္ရြံ႕ၿပီး လုပ္သမွ် လည္စင္းခံေပးဖို႕ မဟုတ္ဘူး။ ေခါင္းငံု႕ရင္း ဓားေသြးေနၾကတာပါ။ ဓားေတြ ထက္လာတဲ့ တေန႕မွာ အာဏာရွင္ ယႏၱရားေတြကို တစစီ ျဖစ္ေအာင္ ခုတ္ထစ္ေျခမြၾကလိမ့္မယ္။ ဒီလို မေျခမြႏိုင္ေသးခ်ိန္ မွာေတာ့ အစစအရာရာ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ျပီးမွ တိုက္ပြဲ၀င္ၾကရမယ္။ စိတ္ဓာတ္ေတြ ႀကံ့ႀကံံ့ ခိုင္ထားၾကရမယ္။ အာဏာရွင္ဘက္ေတာ္သားေတြဟာ ကိုယ့္ထက္သာလြန္တဲ့ လက္နက္ ေတြကို ကိုင္ထားႏိုင္မွာ အေသအခ်ာပဲ။ ဒါေပမယ့္ စိတ္ဓာတ္လက္နက္မွာေတာ့ အစ္ကိုတို႕ သူပုန္ေတြကို မမွီဘူး။ သူပုန္တေယာက္ရဲ႕ အရာရာကို စြန္႕ထားရဲတဲ့ စိတ္ဓာတ္ဟာ အာဏာ ရွင္ဘက္ေတာ္သားေတြရဲ႕ ေၾကးစားစိတ္ေတြထက္ အဆမတန္ ပိုျမင့္ျမတ္တယ္။ ပိုထက္ျမက္ တယ္။ အစ္ကိုကေတာ့ ဆံုးျဖတ္ထားျပီးသား။ အစ္ကို႕ဘ၀တ သက္တာမွာ လူ႕အသက္နဲ႕ ယံုၾကည္ခ်က္စိတ္ဓာတ္ အထဲက တခုကိုပဲ ေရြးရေတာ့မယ္ဆိုရင္ အသက္ကိုပဲ အေသခံမယ္။ စိတ္ဓာတ္ကိုေတာ့ အေသမခံဘူး။ ကိုယ့္၀ိညာဥ္က အသက္မရွိတဲ့ ကိုယ့္ခႏၶာကို ျပန္ျပီး အေလးျပဳႏိုင္ေစရမယ္။ ယံုၾကည္ခ်က္ေသျပီး အသက္ရွင္ေနတဲ့ ခႏၶာကိုယ္ၾကီးကို ကိုယ္ မလိုခ်င္ဘူး။ရြံရွာစက္ဆုပ္မိလိမ့္မယ္”

“ညီမေလးလဲ အဲလိုပါပဲ။ ညီမေလးရဲ႕ ဘ၀မွာ အသက္စြန္႕ဖို႕ လိုအပ္လာတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးနဲ႕ ရင္ဆိုင္ၾကံဳေတြ႕လာရတဲ့အခါ ေနာက္တြန္႕ေတြေ၀မယ့္ ေသြးေတြ ညီမေလး ေသြးေၾကာထဲမွာ ရွိမေနေစရဘူး။ တကယ္လို႕မ်ား ညီမေလးရဲ႕ ကိုယ္ခႏၶာတေထာင့္ တေနရာမွာမ်ား ဒီေသြး ေတြရွိေနခဲ့ရင္ညီမေလးကိုယ္တိုင္ေဖာက္ထုတ္ပစ္မယ္”

စကားမ်ား အဆံုးမွာ သူမတို႕ ႏွစ္ေယာက္ အၾကည့္ခ်င္း ဆံုမိၾကသည္။ တူညီေသာ စိတ္မ်ားအတြက္ တေယာက္ကိုတေယာက္ ေလးစားတန္ဖိုးထားမိၾကသည္။ ဆုပ္ကိုင္မိၾက ေသာ လက္ဖ၀ါးႏွစ္ခုမွသည္ ေတာ္လွန္ေရးသစၥာတရားတို႕ အျပန္အလွန္ စီးဆင္းသြားခဲ့သည္ ဆိုတာကေတာ့အေသအခ်ာပင္။

(၃)

“အစ္ကို ညီမေလးကို ဟိုကိစၥ သင္ေပးမယ္ဆို”သူမက အားတက္သေရာ္ေျပာေတာ့ အစ္ကိုက ၿပံဳးသည္။ မေန႕က နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာ ျပင္ဆင္ထားသင့္သည့္ အခ်က္မ်ားကို အစ္ကိုက ေျပာျပေလသည္။ ေရကူးျခင္း၊ ေတာလမ္းခရီးသြားျခင္း၊ ကားေမာင္းျခင္း၊ ကားစက္ျပင္ျခင္း၊ ေရဒီယိုအသံုးျပဳျခင္း၊ တယ္လီဖုန္းသံုးျခင္း၊ ေျမပံုဖတ္ျခင္း၊ ဓာတုေဗဒႏွင့္ အီလက္ထေရာနစ္ နည္းပညာ အေျခခံမ်ား၊ စာကူးနည္း၊ စာရိုက္နည္းမ်ား၊ တံဆိပ္တံုး လုပ္နည္းမ်ား၊ ေရွးဦးသူနာျပဳ၊ ေဆး၀ါးအေျခခံစသည္မ်ားကို တတ္က်ြမ္းထားသင့္ေၾကာင္း အစ္ကိုက ေျပာရင္း မျဖစ္မေန သိထားသင့္သည့္ ကိစၥတခုကိုလဲ အေျခခံ သင္ေပးမည္ဟု ဆိုေလသည္။
“ေျပာသာေျပာရတယ္။ ညီမေလးကေလ မီးမလာရင္ေတာင္ ဖေယာင္းတိုင္ပဲ ထြန္းတယ္။ မွန္အိမ္မွာ မီးစာကို မီးညွိတာေတာင္ လုပ္တာ မဟုတ္ဘူး”သူမက ဆက္ေျပာေတာ့ အစ္ကိုက မျပံဳးပဲ၀ါးလံုးကြဲရယ္ေလသည္။“ဒါေပမယ့္လဲ မတူဘူးေလေနာ္။ လိုအပ္မွာေတြအားလံုးကို အစ္ကိုသင္ေပးထားသမွ် ညီမေလး ၾကိဳးစားသင္ထားမွာပါ။ တခ်ိန္မွာ မလိုလာဘူးလို႕ မွ ေျပာလို႕ မရတာပဲေနာ္”သူမတို႕ ဆရာ၊ တပည့္ႏွစ္ေယာက္က အဲလိုပဲ အတိုင္အေဖာက္ညီ ၾကပါသည္။ၿမိဳ႕ျပ တိုက္ပြဲ ပံုေဖာ္ျခင္း နည္းဗ်ဴဟာမ်ားကိုလဲ အစ္ကိုက အေသးစိတ္ရွင္းျပ ပါသည္။ လူထုတိုက္ပြဲႏွင့္ ေပါင္းစပ္ႏိုင္ေရး၊ စည္းရံုးေရး၊ သတင္းေထာက္လွမ္းေရးမ်ား မည္မွ်အေရးႀကီးေၾကာင္းကိုလဲဆက္ေျပာျပသည္။

“အေရးၾကီးဆံုးကေတာ့ လက္ဦးမွဳ ယူႏိုင္ဖို႕ပဲ ညီမေလး။ အေျခအေနက ကိုယ့္လက္ထဲမွာ ရွိေနရမယ္။ ရန္သူ႕လက္ထဲ မရွိရဘူး။ ရန္သူ႕အင္အားကို ကိုယ္သိရမယ္၊ ရန္သူ႕ေနရာကို ကိုယ္သိရမယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ့္ကို ရန္သူမသိေအာင္ တတ္ႏိုင္သမွ် ဖုန္းကြယ္ေနရမယ္။ ကိုယ့္ေနရာကို ရန္သူမသိေစရဘူး။ ကိုယ့္အင္အားကို ရန္သူ မသိေစရဘူး။ ဘာပဲလုပ္လုပ္ လံုျခံဳေရးကို နံပါတ္တစ္အေနနဲ႕ စိတ္ထဲမွာ ထားရမယ္။ သတင္းမွားေတြ ေပးရမယ္။ ဗယ္ေျခာက္ညာလွမ္းေတြ လုပ္ရမယ္။ နယ္ေျမက်ြမ္းက်င္ေအာင္ လုပ္ရမယ္။ ကဲ- အခု ညီမေလး မႏၱေလးမွာ ေက်ာင္းသြားတက္တယ္ေနာ္။ ညီမေလး ေနတဲ့ ရပ္ကြက္ကို ညီမေလး ေလ့လာထားဖို႕လိုမယ္။ၿပီးေတာ့ ၿမိဳ႕အႏွံ႕။ ၿပီးရင္ ၿမိဳ႕၀န္းက်င္။ ကားလမ္းခရီး၊ ကားဂိတ္ေတြ၊ တည္းခိုခန္းေတြ။ ဒီတေခါက္ျပန္ရင္ ညီမေလး နယ္ေျမက်ြမ္းေအာင္ ေလ့လာၾကည့္ၾကည့္ပါ လား။ ဒါေတြကၿမိဳ႕ျပသူပုန္တေယာက္အတြက္ အေရးၾကီးတယ္။ သူပုန္တေယာက္ဟာ ကိုယ္လွဳပ္ရွားမယ့္ နယ္ေျမရဲ႕ ၀င္လမ္း၊ ထြက္လမ္းေတြ၊ ရဲေတြ ရွိတတ္တဲ့ ေနရာေတြ၊ မီးပြိဳင့္ေတြ၊ လူ၀င္လူထြက္ နည္းတဲ့အခ်ိန္၊ မ်ားတဲ့ အခ်ိန္၊ တယ္လီဖုန္း ရွိတဲ့ ေနရာေတြ၊ ေစ်းဆိုင္ေတြ၊ ကိုယ္ေယာင္ေဖ်ာက္ႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြကို သိေနရမယ္။ ေရွာင္ဖို႕ လိုတဲ့အခါ ေငြအင္အားရွိရင္ လမ္းမတူတဲ့ ကားလမ္းခရီးေတြကို အခ်ိန္ေတြ ခြဲ၀ယ္ျပီး ရန္သူကို ျပန္လွည့္စားဖို႕ လိုမယ္။ ေရွာင္မယ့္ အခ်ိန္ကာလအတြက္ နာမည္မတူတဲ့ ေနာက္ထပ္ ေက်ာင္းသားကတ္ျဖစ္ျဖစ္ တခုခု ကိုင္ထားႏိုင္ရင္ ပိုေကာင္းတယ္။ ဒီအခ်က္က သတင္းအခ်က္အလက္နဲ႕လဲ ပိုျပီး ဆိုင္လိမ့္မယ္။ ရန္သူကို သတင္းအခ်က္အလက္မွားေတြ ေပးျပီး အခ်ိန္ျဖဳန္းေပးဖို႕လိုတယ္။ ရန္သူက ကိုယ္ဘာလုပ္ေနလဲ ဆိုတာကို မသိေစဖို႕ အထူးလွ်ိဳ႕၀ွက္ ထားရမယ္။ ဒါေပမယ့္ ရန္သူအေၾကာင္းကိုေတာ့ ကိုယ္က သိေနေအာင္ ၾကိဳးစားဖို႕ လိုအပ္တယ္။ ကိုယ္ေနတဲ့ ၀န္းက်င္က ရန္သူ႕လူေတြကို ခြဲျခားသိေနႏိုင္ရင္ ပိုေကာင္းတယ္။ သူတို႕ေျခလွမ္းေတြကို သိႏိုင္တယ္။ ေနာက္ထပ္အေရးၾကီးဆံုး အခ်က္ကေတာ့ အခ်ိန္အခါနဲ႕ အညီ ဆံုးျဖတ္လုပ္ကိုင္ႏိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္းပဲ။ ဘယ္ေလာက္ပဲ စီမံခ်က္ေတြက ေကာင္းေနပါေစ၊ လုပ္မယ့္လူရဲ႕ ဆံုးျဖတ္လုပ္ကိုင္မွဳ မေကာင္းရင္ ၾကန္႕ၾကာ မွဳေတြ၊စီမံခ်က္ပ်က္သြားတာေတြျဖစ္တတ္တယ္ညီမေလး”

“ျမိဳ႕ျပသူပုန္ထတဲ့အခါဘယ္လိုစီမံခ်က္ေတြလိုလဲအစ္ကို”

“ဒါကေတာ့ ကိုယ္တာ၀န္ယူရတဲ့ အေျခအေန၊ နယ္ေျမ၊ တာ၀န္အႀကီးအငယ္၊ အမာလိုင္း၊ အေပ်ာ့လိုင္းအရ ကြာမွာပဲ။ တပ္အပ္ေျပာလို႕ေတာ့ မရဘူး။ လက္တင္အေမရိက ႏိုင္ငံေတြမွာ ကေတာ့ အမ်ားစုကလက္နက္ကိုင္တာဆိုေတာ့ ေခ်မွဳန္းေရး လုပ္ေလ့ရွိၾကတယ္။ ဒီလို ေခ်မွဳန္းတာမွာ ပစ္မွတ္ေနရာေတြကေတာ့ အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ ရံုးဌာနေတြ၊ ရဲစခန္း၊ ယာဥ္တန္း၊ ရဲကား၊ စစ္ကား စတာေတြပဲ။ ေနာက္ထပ္တမ်ိဳးကေတာ့ အခ်ိန္အတိုင္း အတာတခုအထိ ၀င္ျပီး စီးနင္းတာပဲ။ ညဘက္ဆိုရင္ေတာ့ ပိုထိေရာက္တယ္။ အေစာင့္ အေရွာက္နည္းတဲ့ ရံုးေတြကို ညဘက္ ၀င္စီးနင္း၊ လွ်ိဳ႕၀ွက္စာတမ္းေတြယူ၊ ကိုယ့္အတြက္ အသံုးမလိုတဲ့ ဖိုင္ေတြဆို ဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္တာမ်ိဳးေတြေပါ့။ ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ လူထုတိုက္ ပြဲေတြ ျဖစ္လာတဲ့အခါ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြကို သိမ္းပိုက္ထားတာပဲ။ ဥပမာ- စက္ရံု၊ ေက်ာင္း၀င္း စတာမ်ိဳးေတြ။ အဲဒီမွာ အေရးၾကီးတာက သပိတ္စခန္းနားကို အာဏာရွင္ ေဒါက္တိုင္ေတြ အလြယ္တကူ မကပ္ႏိုင္ေအာင္ အရံအတားေတြ လုပ္တာမ်ိဳးပဲ။ ရန္သူ႕ယာဥ္တန္းကို သပိတ္ စခန္းေတြဆီ မေရာက္ခင္ ျဖတ္တိုက္တာေတြ၊ ရန္သူ႕ေဒါက္တိုင္ေတြ စုတတ္တဲ့ ေနရာေတြကို ၾကိဳတင္ျပီး တိုက္ခိုက္တာေတြ၊ သက္ဆိုင္ရာ ရပ္ကြက္၊ ျမိဳ႕နယ္ အစုအဖြဲ႕ေလးေတြက သူ႕နယ္နဲ႕သူ ရန္သူ႕ေဒါက္တိုင္ျဖိဳဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ လုပ္တာမ်ိဳးေတြေပါ့။ ဒါေတြကေတာ့ အာဏာရွင္ဆန္႕က်င္ေရးမွာ အၾကမ္းမဖက္ လူထုတိုက္ပြဲပဲ လုပ္မွာလား၊ လူထု တိုက္ပြဲနဲ႕ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးကို ေပါင္းစပ္တိုက္ပြဲ၀င္မွာလား ဆိုတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႕ လုပ္နည္း လုပ္ဟန္ေတြေပၚမွာပဲ မူတည္ပါလိမ့္မယ္။ ေတာ္လွန္ေရးတခုမွာ ေခါင္းေဆာင္ရဲ႕ လုပ္နည္း လုပ္ဟန္ အေပၚ ေရြးခ်ယ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ဆိုတာက သားသမီးကို ဘာအ၀တ္၀တ္ ေပးမလဲ ဆိုတဲ့ မိဘနဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႕အတူတူပဲ။ ကိုယ့္သားသမီး အရြယ္အစားနဲ႕ အေျခအေနကို သိျပီး မွန္မွန္ကန္ကန္ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ အျမင္သင့္ေတာ္ျပီး ေအာင္ျမင္ မွာေပါ့။ မေရြးခ်ယ္ႏိုင္ရင္ေတာ့လဲ ကိုယ့္သားသမီးကို အက်ီၤနီေလး ၀တ္ေပးျပီး ႏြားသိုးေရွ႕ ေခၚသြားတဲ့ မိဘလိုပဲ ျဖစ္မွာေပါ့။ ဒါကေတာ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းနဲ႕ အေတြး အေခၚေတြ အေပၚမွာပဲ မူတည္တာမို႕ အစ္ကို သိပ္မေျပာေတာ့ဘူး။ ဘယ္လိုသ႑ာန္နဲ႕ ပဲျဖစ္ျဖစ္ ကိုယ့္တာ၀န္ကိုယ္ ေက်ျပြန္ဖို႕ကေတာ့ ၿမိဳ႕ျပသူပုန္ တေယာက္အတြက္ အေရးႀကီး ဆံုးပဲ”

“ညီမေလး တခုေမးမယ္ေနာ္ အစ္ကို။ လူထုတိုက္ပြဲျဖစ္လာတဲ့အခါ လူေတြအမ်ားႀကီး လမ္း ေပၚထြက္လာမွာပဲ။ လူထုစစ္ေၾကာင္းေတြဖြဲ႕ၿပီး ခ်ီတက္ဆႏၵျပမွာပဲ။ အဲဒီမွာ လူထုနဲ႕ စစ္တပ္၊ ရဲေတြ ထိပ္တိုက္ေတြ႕တဲ့အခါ ဘယ္လို လုပ္မလဲ။ ရန္သူက လူစုခြဲခိုင္းမယ္။ ကိုယ့္ဘက္က မခြဲဘူး။ တရားေဟာတာေတြ ဘာေတြလုပ္မယ္။ ပစ္ေတာ့မွ ေျပးမယ္။ တေနရာမွာ ျပန္စုမယ္။ အဲလိုမ်ိဳးပဲလား”

“ညီမေလးကို ခုနတုန္းက အစ္ကို ေျပာသလိုပဲ။ ဒီကိစၥက လူထုတိုက္ပြဲကို အၾကမ္းမဖက္ ဆႏၵျပတဲ့ အေနနဲ႕ပဲ လုပ္မွာလား။ လက္နက္ကိုင္ တိုက္ခိုက္မွဳနဲ႕ ေပါင္းစပ္မွာလား ဆိုတာေပၚမွာ မူတည္တယ္။ ဥပမာ- ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံတုန္းကေတာ့ လူထုအင္အားကိုပဲ လံုး၀ သံုးသြားတယ္။ သံခ်ပ္ကာကားေတြ ပင္မ သပိတ္စခန္းကို ခ်ီတက္လာတဲ့အခါမွာ လူေတြက လမ္းမဖယ္ေပးပဲ ငုတ္တုတ္ထိုင္ခ်လိုက္ၾကတယ္။ ေနာက္ဆံုး သံခ်ပ္ကာကားေတြ ဆုပ္သြား တယ္။ ဒါကအၾကမ္းဖက္မွဳ လံုး၀မပါပဲ လူထုအင္အားတခုတည္းပဲ သံုးခဲ့တဲ့ပြဲ။ ဘရာဇီးတုန္ းကေတာ့ ဘရာဇီးေက်ာင္းသားေတြက ျပန္ၿပီး ခုခံခဲ့ၾကတယ္။ ရဲေတြက ေရွ႕တိုးလာျပီး ဆႏၵျပ သမားေတြထဲက ေခါင္းေဆာင္လို႕ ယူဆသူေတြ၊ အလံကိုင္ေတြ၊ ေရွ႕တန္းက လူေတြကို ၀င္ဆြဲဖမ္းတဲ့အခါ လူအုပ္က ျငိမ္မေနဘူး။ တိုးလာတဲ့ ရဲေတြကို လူအုပ္ထဲ က်ြံ၀င္လာေအာင္ လုပ္ျပီးမွ ျပန္၀ိုင္းလိုက္ၾကတယ္။ တဘက္မွာ ဖရိုဖရဲျဖစ္ေနတုန္း၊ အေရးပါတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ ေတြကို ဆြဲထုတ္သြားၾကတယ္။ ျပီးေတာ့ ရဲေတြ ေနရာယူတတ္တဲ့ ေနရာမ်ိဳးေတြကို ၾကိဳျပီး ခန္႕မွန္းတာ၊ သတင္းရယူတာေတြ လုပ္ထားလို႕ရတယ္။ အဲဒီအခါ ဆႏၵျပ စစ္ေၾကာင္းက ေရွ႕ေနာက္ပိတ္ျပီး ျပန္၀ိုင္းတာမ်ိဳး ဖန္တီးလို႕ ရတယ္။ နီးစပ္ရာ အေဆာက္ အဦးေတြကေန ေနရာႀကိဳယူုၿပီး တိုက္ခိုက္တာေတြ လုပ္လို႕ရတယ္။ ေနာက္တခု အေရးႀကီးဆံုးက လူထု အစည္းအေ၀းေတြ လုပ္တဲ့အခါ escape plan ရွိဖို႕ပဲ။ ဒါေတြ မရွိပဲ ဘယ္ေတာ့မွ လူထု အစည္းအေ၀းေတြ မေခၚရဘူး။ ခ်ီတက္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းကို ေရြးတဲ့အခါ ဘယ္လိုေနရာမ်ိဳးမွာ ေထာင္ေခ်ာက္ ဆင္ခံရႏိုင္တယ္။ ဘယ္လိုေနရာမ်ိဳးမွာ အာဏာရွင္ လက္ကိုင္ဒုတ္ေတြ စုေ၀း ထားႏိုင္တယ္ ဆိုတာေတြ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ျပီးမွ စစ္ေၾကာင္းေတြ လႊတ္သင့္တယ္။ မလႊတ္ခင္ ကတည္းက စစ္ေၾကာင္းခ်ီတက္ရာ လမ္းတေလွ်ာက္က အားနည္းခ်က္ရွိေနႏိုင္တဲ့ ေနရာ ေတြကို ကိုယ့္ေရွ႕ေျပးေတြ ၾကိဳလႊတ္ထားသင့္တယ္။ ဒီလို လူထုနဲ႕ တြဲျပီး လူထုတိုက္ပြဲထဲမွာ ပါတဲ့ ၿမိဳ႕ျပသူပုန္ကို လက္တင္အေမရိကႏိုင္ငံေတြကေတာ့ ၿမိဳ႕ျပဆႏၵျပသူပုန္လိုေခၚၾက တယ္”

(၄)
“ဟိုေန႕က အစ္ကိုေျပာတဲ့ ၿမိဳ႕ျပဆႏၵျပ သူပုန္အေၾကာင္းေလး ဆက္ပါဦးအစ္ကို”
“ ၿမိဳ႕ျပဆႏၵျပသူပုန္ဆိုတာက လူထုတိုက္ပြဲေတြ ေဖာ္ေဆာင္တဲ့ ၿမိဳ႕ျပသူပုန္ေပါ့။ အစ္ကိုက ဒါ ေၾကာင့္ ညီမေလးကို ေျပာတာေလ။ သူပုန္လုပ္ခ်င္တယ္ ေျပာမေနနဲ႕။ ညီမေလး ကိုယ္တိုင္ ကိုက သူပုန္ျဖစ္ေနျပီးသား ဆိုတာ။ အဲဒါကို ေျပာတာ။ လူထုတိုက္ပြဲေဖာ္ေဆာင္ဖို႕ ျပင္ဆင္ တာ၊ လွံဳ႕ေဆာ္တာ၊ တည္ေဆာက္တာ၊ အစုအဖြဲ႕သမဂၢေတြ ဖြဲ႕စည္းတာေတြ အားလံုးဟာ ျမိဳ႕ျပဆႏၵျပသူပုန္ေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းတာ၀န္ေတြပဲ။ အာဏာရွင္ေတြကလဲ ဒါကို သိပ္ေၾကာက္ ၾကတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ၾကီးမားက်ယ္ျပန္တဲ့ လူထုတိုက္ပြဲေတြဟာ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကို ရပ္တန္႕ပစ္ႏိုင္လို႕ပဲ။ ဒီေနရာမွာ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱရား ရပ္တန္႕တာနဲ႕ အစိုးရအဖြဲ႕၀င္ေတြ တေယာက္က တေယာက္ ေျပာင္းသြားတာ မတူဘူး။ အစ္ကိုတို႕ ရွစ္ေလးလံုးတုန္းက လူထုတိုက္ပြဲနဲ႕ အစိုးရအဖြဲ႕၀င္ေတြ တေယာက္က တေယာက္ ေျပာင္းသြားေအာင္ေတာ့ လုပ္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ရံုးဌာနေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သပိတ္တိုက္ပြဲေတြမွာ ပူးေပါင္းပါ၀င္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားရဲ႕ အသက္၀င္ေနမွဳကို မရပ္တန္႕ႏိုင္ခဲ့ဘူး။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱရားသစ္တခုနဲ႕ အစားထိုးျပီး တည္ ဆဲအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုအစားမထိုးႏိုင္ခဲ့ဘူး။ဒါေၾကာင့္အာဏာျပန္သိမ္းခံခဲ့ရတာပဲ”

“ညီမေလးက အဲလိုမသိထားခဲ့ဘူး။ အစိုးရသံုးခုျပဳတ္က်ခဲ့တယ္လို႕ လူေျပာသူေျပာတာေတြနဲ႕ ေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္လို႕ပဲသိထားခဲ့တာ”

“မေအာင္ျမင္လို႕ပဲ ခုညီမေလးတို႕၊ အစ္ကိုတို႕ ဆက္တိုက္ေနရတာေပါ့ ညီမေလးရဲ႕။ ေတာ္လွန္ေရး လုပ္တဲ့အခါ အဲဒီ တ၀က္တပ်က္ ေအာင္ျမင္မွဳေတြနဲ႕ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ျပန္ ႏွစ္သိမ့္ျပီး သာယာမွဳေတြကို ေရွာင္ႏိုင္ရမယ္။ ဒီအခ်က္က ေတာ္ေတာ္ အေရးၾကီးတယ္။ ဥပမာ- ဆယ္တန္းက်တဲ့လူက ထုတ္ထားတဲ့ အမွတ္စာရင္းၾကည့္ျပီး သူဂုဏ္ထူးသံုးခု ရပါတယ္လို႕ ၾကည္ႏူး၀မ္းသာ ေနသလိုနဲ႕ တူတယ္။ အမွတ္စာရင္းအရ ဂုဏ္ထူးသံုးခုပါ ေနေပမယ့္ ေျခာက္ဘာသာလံုး မေအာင္ေတာ့ က်တာက က်တာပဲေလ။ အဲဒီပကတိ အမွန္ကို သိျပီး၊ ကိုယ့္အားနည္းခ်က္၊ အားသာခ်က္ကို ျပန္ရွာႏိုင္ဖို႕ပဲ။ မဟုတ္ရင္ အထည္ႀကီးပ်က္စိတ္ ေတြ ေပၚလာတတ္တယ္။ တခ်ိန္က ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့ရတာကို အရသာခံ စိတ္ကူးယဥ္ေနလို႕ ဘာမွ မထူးဘူး။ လက္ရွိ မိုးေရထဲမွာ ဖိနပ္မပါပဲ ေလွ်ာက္ေနရတဲ့ဘ၀ကေန ဘယ္လို တိုးတက္ ေအာင္လုပ္မလဲဆိုတာကပကတိအေျခအေနရဲ႕လိုအပ္ခ်က္တရပ္ပဲ”

“အစ္ကို ေျပာလိုက္ေတာ့မွပဲ ညီမေလး သေဘာေပါက္သြားေတာ့တယ္။ ပကတိအေျခ အေနကို သေဘာေပါက္ လက္ခံဖို႕လိုတယ္ဆိုတာ။ ဒီစကားက ေတာ္လွန္ေရးအတြက္တင္ မဟုတ္ပါဘူး။ လူ႕ဘ၀အတြက္လဲ အေရးၾကီးတဲ့ စကားတရပ္လို႕ ျမင္ပါတယ္။ ညီမေလး တသက္လံုးမွတ္ထားမယ္အစ္ကို”

“အေရးႀကီးတယ္ ညီမေလး။ လူတေယာက္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေတာ္လွန္ေရးတရပ္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေနာက္ ဆံုး ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံပဲျဖစ္ျဖစ္ ပကတိအေျခအေနကို သိေနဖို႕ အေရးၾကီးဆံုးပဲ။ၿမိဳ႕ျပသူပုန္ေတြ၊ ေတာ္လွန္ေရးသမားေတြ အတြက္ကေတာ့ ဒီအခ်က္ဟာ ကိုယ့္အသက္၊ ကိုယ့္ဘ၀၊ ဒါမွမဟုတ္ရင္ ကိုယ့္ရဲေဘာ္ေတြရဲ႕ အသက္ေတြ၊ ဘ၀ေတြနဲ႕ပါ ရင္းရေလာက္တဲ့အထိ အေရးၾကီးတယ္။ လူဆိုတာ ကိုယ့္ပကတိအေျခအေနကို နားလည္ရတယ္ ညီမေလး။ ငါဘာလဲဆိုတာ ကိုယ့္ဘာသာ ကိုယ္ျပန္ေမးရမယ္။ ၿမိဳ႕ျပသူပုန္လား၊ ေတာ္လွန္ေရးသမား လား၊ စာနယ္ဇင္းသမားလား၊ ေျမေအာက္ရဲေဘာ္လား၊ ေျမေပၚႏိုင္ငံေရးသမား ဆိုတာ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ျပန္ေမးဖို႕ လိုတယ္။ ကိုယ့္အေျခအေနကို ကိုယ္သိဖို႕ လိုတယ္။ အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူေတြဘက္က ရပ္တည္ၿပီး ဖိႏွိပ္တဲ့ အာဏာရွင္ကို ေတာ္လွန္ေနတဲ့ ေတာ္လွန္ေရး သမားတေယာက္ဟာ ကိုယ့္ရဲ႕ နေမာ္နမဲ့ႏိုင္မွဳေၾကာင့္ ကိုယ့္ရဲေဘာ္ေတြနဲ႕ ကိုယ့္ကို ေထာက္ခံေနတဲ့ ျပည္သူေတြ ဒုကၡမေရာက္ေအာင္ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ေစာင့္ထိန္းႏိုင္ရမယ္။ စကားသိပ္မ်ားတဲ့ လူေတြ ကိုယ့္ကလာဘ္စည္းထဲ ေရာက္လာရင္ သတိသာ ထားေပေတာ့။ လွ်ိဳ႕၀ွက္ရမယ့္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို လုပ္ေနတဲ့ လူေတြနဲ႕ ေျမေပၚႏိုင္ငံေရးမွာ အစည္းအေ၀းေတြ၊ စည္းရံုးေရးေတြ ထင္ထင္ေပၚေပၚ လုပ္ေနရသူေတြကို သီးျခားခြဲ ျပီး တာ၀န္ေတြ ေပးသင့္တယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ လူ႕စိတ္ဆိုတာက ေဖာက္လြဲေဖာက္ျပန္ ျဖစ္တတ္လို႕ပဲ။ တခါတရံမွာ ရန္ျဖစ္ျငင္းခံုမွုေတြ ရွိလာတဲ့အခါ လူေတြက သူဘာလဲ၊ ငါဘာလဲ ဆိုတာ ဇာတိျပခ်င္ၾကတယ္။ အဲဒီအခါမ်ိဳးမွာ ငါဘာလဲဆိုတာ ျပႏိုင္ဖို႕ လွ်ိဳ႕၀ွက္ လုပ္ထားတဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ ခ်ေျပာၿပီး ႂကြားတတ္ၾကတယ္။ လူေတြရဲ႕ ပင္ကိုယ္စရိုက္နဲ႕ စိတ္ဓာတ္ကို သိခ်င္ရင္ စိတ္ရွဳတ္ေထြးေအာင္ လုပ္ၾကည့္လိုက္၊ ရန္ျဖစ္ ျငင္းခံုၾကည့္လိုက္။ ေသခ်ာေပါက္ထြက္လာတယ္”

“ဟုတ္တယ္အစ္ကို။ အဲဒါေတာ့ အေသအခ်ာပဲ။ ညီမေလး အဲဒါမ်ိဳးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ စာအုပ္တအုပ္ဖတ္ဖူးတယ္။ တခါတေလလဲ အရက္၀ိုင္းမွာ မခံခ်င္ေအာင္ ဆြေျပာျပီးမွ သတင္းႏွိဳက္ယူတာမ်ိဳးလဲရွိတယ္တဲ့”

“အမွန္ပဲ ညီမေလးရ။ အရက္ဆိုတာ လူေတြရဲ႕ သိကၡာနဲ႕ စိတ္ဓာတ္ကို ဖရိုဖရဲျဖစ္ေစတယ္။ အရက္၀ိုင္းမွာ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးရင္ ဘယ္လိုအက်ိဳးေက်းဇူးမွ ထြက္လာမွာ မဟုတ္ဘူး။ ျငင္း ခုန္ျပီးပဲ အဆံုးသတ္မွာပဲ။ ေျမေပၚႏိုင္င့ေရးသမားေတြအတြက္ေတာ့ အရမ္းႀကီးမားတဲ့ ျပႆ နာမရွိေပမယ့္ ေျမေအာက္ရဲေဘာ္ေတြနဲ႕ ၿမိဳ႕ျပသူပုန္ေတြအတြက္ေတာ့ ဒီကိစၥဟာ အရမ္း အေရးၾကီးတယ္။ ကိုယ္နဲ႕ အရမ္းမရင္းႏွီးသူတေယာက္နဲ႕ အတူတူ မေသာက္စားမိဖို႕ ေရွာင္သင့္တယ္။ ေသာက္စားတာတင္ မဟုတ္ဘူး။ ျငင္းခုန္ေဆြးေႏြးတာေတြ၊ စကားအမ်ား ႀကီးေျပာရတာေတြကိုပါမလိုအပ္ရင္ေရွာင္ေနသင့္တယ္”

“အစည္းအေ၀းဆိုရင္ေကာအစ္ကို”

“ေျမေအာက္ရဲေဘာ္ေတြ၊ ျမိဳ႕ျပသူပုန္ေတြအတြက္က စည္းရံုးေရးနဲ႕ ကြန္ယက္ခ်ိတ္ဆက္ေရး တာ၀န္ေတြ ယူထားတာ မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ တတ္ႏိုင္သမွ် လူခ်င္း မဆံုပဲ အလုပ္လုပ္ ႏိုင္ရင္ေတာင္ ပိုေကာင္းတယ္။ ဒီေခတ္ၾကီးမွာ တေယာက္နဲ႕ တေယာက္ လူခ်င္းမေတြ႕ပဲ လုပ္လို႕ ရေနတာေတြ အမ်ားၾကီးပါ ညီမေလးရယ္။ အစည္းအေ၀းဆိုတာ အခန္႕မသင့္ရင္ ကိုယ့္အဖြဲ႕တဖြဲ႕လံုး ရန္သူက ရိပ္မိျပီး ေထာင္ေခ်ာက္ထဲ ေရာက္သြားႏိုင္တယ္။ မဟုတ္ရင္လဲ ဘယ္သူေတြဆိုတာ ရန္သူက သိသြားျပီး ေနာက္ေယာက္ခံ လိုက္ခံရတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕က ႏိုင္ငံေရးလုပ္တယ္ဆိုတာကို အစည္းအေ၀းလုပ္၊ ဟိုနားစုစု၊ ဒီနားစုစုလုပ္တာ၊ ႏိုင္ငံေရးစကားလံုး အၾကီးၾကီးေတြ ေျပာရတာေတြလို႕ ထင္ေနၾကတာ ညီမေလးရ။ ေျမေပၚႏိုင္ငံေရးမွာေတာ့ အထိုက္အေလ်ာက္ လိုေပမယ့္ ေျမေအာက္ႏိုင္ငံေရးမွာ ဒါေတြ ပါသြားရင္ေတာ့ ျပႆနာေတြ တက္မွာပဲ။ ေျမေအာက္သူပုန္ တေယာက္ဟာ ေနာက္ဆံုး တိုက္ပြဲေတြ ဆင္ႏႊဲျပီးရင္ေတာင္ မလိုအပ္ပဲနဲ႕ ဒါကို သူ႕လက္ခ်က္ဆိုတာ လူသိမခံရဘူး။ ေျမေပၚနဲ႕ ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရးမွာ ေျပာင္းျပန္ယူဆရမယ့္ အခ်က္ေတြက အမ်ားၾကီးပဲ။ အေရးပါတဲ့ ေသာ့ခ်က္တခုကေတာ့ ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရးမွာ လူအမ်ားက ကိုယ္လုပ္ေန တာေတြကို မသိေလေလ၊ ကိုယ့္အတြက္ လုပ္စရာ အခြင့္အလမ္း ပိုမ်ားေလေလပဲ။ ေျမေပၚ ႏိုင္ငံေရးက်ေတာ့ လူအမ်ားက ကိုယ္လုပ္ေနတာကို သိေလေလ၊ ကိုယ့္ကို ၀န္းရံမယ့္လူ မ်ားေလေလ၊ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ ပိုေအာင္ျမင္ေလေလပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ေျမေပၚနဲ႕ ေျမ ေအာက္ကို လိုင္းမပူးပါနဲ႕ ဆိုတာကို ေျမေအာက္ယူဂ်ီစည္းကမ္း တခုအေနနဲ႕ သတ္မွတ္ ထားၾကတာေပါ့”

“အဲဒီ လိုင္းမပူးဖို႕ စည္းကမ္းက အေျပာလြယ္သေလာက္ လက္ေတြ႕မွာ ေတာ္ေတာ ္ခက္တယ္ေနာ္”

“ခက္ေပမယ့္ ခံစားခ်က္ထက္ တာ၀န္ကို ဦးစားေပးတဲ့ စိတ္ဓာတ္ကို ကိုင္စြဲျပီး လိုက္နာရမယ့္ သံမဏိစည္းကမ္း တခုပဲ ညီမေလး။ အဲဒီစည္းကမ္းကို နည္းနည္းေလးပဲ စေဖာက္လိုက္မိ ရင္ေတာ့ ျပႆနာမီးပြားေတြ စေတာ့တာပဲ။ ယူဂ်ီလုပ္ငန္း က်ဆင္းရတာေတြထဲမွာ ဒီအခ်က္ က နံပါတ္ (၁)ပဲ။ ေျမေအာက္ရဲေဘာ္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ၿမိဳ႕ျပသူပုန္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ လံုျခံဳေရးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ စည္းမ်ဥ္း၊ စည္းကမ္းေတြကို အတိအက် လိုက္နာဖို႕ လိုအပ္တယ္။ ဒီစည္းမ်ဥ္း၊ စည္းကမ္းေတြဆိုတာက ၿပီးစလြယ္၊ ေတြ႕ကရာခ်ထားတဲ့ စည္းကမ္းေတြမဟုတ္ဘူး။ လူေတြ အမ်ားၾကီးရဲ႕ ဘ၀နဲ႕ အသက္ေတြနဲ႕ရင္းၿပီး ေပးထားခဲ့တဲ့ သင္ခန္းစာေတြ။ ဒီစည္းကမ္းေတြ ထဲမွာ ေသြးေတြ၊ ေခ်ြးေတြ၊ အသက္ေတြ အမ်ားၾကီးပဲ ေပါင္းစပ္ပါ၀င္ေန တယ္လို႕ဆိုႏိုင္တယ္”

“ၿမိဳ႕ျပသူပုန္ စည္းကမ္းေတြကေကာ အစ္ကိုတခါေျပာထားတဲ့ ယူဂ်ီစည္းကမ္းေတြနဲ႕ အတူ တူပဲလား”

“တာ၀န္ေပၚ မူတည္ျပီး ကြဲျပားတာေလးေတြ တခ်ိဳ႕ေတာ့ ရွိတာေပါ့ညီမေလး။ ဥပမာ- ေခ်မွဳန္းေရးနဲ႕ သပိတ္တိုက္ပြဲေဖာ္ေဆာင္ေရးကေတာ့ ကြဲျပားမွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္လို ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေယဘုယ်အေျခခံ အခ်က္ေတြက ေတာ့ အတူတူပါပဲ။ လိုင္းေတြမပူးရဘူး။ မလိုအပ္ ပဲ စကားအမ်ားၾကီး မေျပာရဘူး။ လိပ္စာစာအုပ္ေတြ၊ တယ္လီဖုန္းမွတ္တမ္းေတြကို အသံုးျပဳၿပီးတာနဲ႕ ခ်က္ခ်င္းဖ်က္ဆီးပစ္လိုက္ရမယ္။ စာရြက္စာတမ္းေတြ မသိမ္းဆည္းထား ရဘူး။ လူနာမည္ေတြ၊ ကိုယ္ေရးမွတ္တမ္းေတြ၊ လိပ္စာေတြ၊ ေျမပံုၾကမ္းေတြ၊ စီမံခ်က္ေတြကို ဦးေႏွာက္ထဲ စြဲေနေအာင္ မွတ္ျပီးတာနဲ႕ ဆက္စပ္တဲ့ စာရြက္စာတမ္း မွန္သမွ် ဖ်က္ဆီးပစ္ လိုက္ရမယ္။ ဒါေတြက သိပ္အေရးၾကီးတယ္။ ဒီထက္ ပိုျပီး အေရးၾကီးတာေတြကေတာ့ ေရွာင္ရန္ အခ်က္ (၇) ခ်က္ပဲ။ ပထမ တခ်က္က ရန္သူကို အထင္ေသးတာ။ ေလွ်ာ့တြက္တာ၊ လုပ္သမွ်အားလံုး အဆင္ေျပမယ္လို႕ ယူဆျပီး ေပါ့ဆတာေတြပဲ။ ရန္သူရဲ႕ ေထာက္လွမ္းေရး ဆိုတာက အခ်ိန္ေတြ၊ ေငြေတြနဲ႕ ရင္းျပီး စနစ္တက် ေလ့က်င့္ေပးခံထားရတာ။ ဒါကို အထင္ ႀကီးေနရင္လဲ ကိုယ့္ဘက္က တြန္႕ဆုတ္တတ္တယ္။ အထင္ေသးျပန္ရင္လဲ ကိုယ့္ဘက္က ေပါ့ဆတတ္တယ္။ ဒီေတာ့ အထင္လဲ ႀကီးစရာ မလိုဘူး။ ဒါေပမယ့္ အထင္ေသးလို႕လဲ မရဘူး။ သဲလြန္စ ဘယ္ေတာ့မွ မက်န္ေစနဲ႕။ ဒါကို အထူး သတိထားရမယ္။ ဒုတိယ အခ်က္ ကေတာ့ ႂကြားတာ။ ၿမိဳ႕ျပသူပုန္ဆိုတာ ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရး အသြင္နဲ႕ လွဳပ္ရွားသူေတြ ျဖစ္တယ္။ အစ္ကိုေျပာသလိုပဲ။ ကိုယ္တကယ္ ဘာေတြ လုပ္ေနလဲဆိုတာ လုူေတြ မသိေလ၊ ကိုယ့္အတြက္ လုပ္စရာ အခြင့္အလမ္းေတြ ပိုမ်ားေနေလေလပဲ။ ဒီအခ်က္ကို မလိုက္နာပဲ ကိုယ့္ကို လူအထင္ၾကီးတာ ခံေစခ်င္လြန္းလို႕ ကိုယ္ဘာလုပ္လိုက္တယ္ဆိုတာ လိုက္ႂကြားတာ ဟာ သိပ္ေၾကာက္ဖို႕ ေကာင္းတယ္။ မသိနားမလည္သူေတြကေတာ့ အထင္ႀကီးခ်င္ႀကီး လိမ့္မယ္။ ေျမေအာက္ေတာ္လွန္ေရးကို နားလည္ေန သူေတြကေတာ့ အဲလိုလူနဲ႕ အလုပ္ လုပ္ဖို႕ကို တစတစနဲ႕ ေရွာင္လာၾကမွာပဲ။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ အဲဒီလိုလူမ်ိဳးဟာ သူ႕ကိုယ္ သူသာမက သူနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ လူေတြကိုပါ ဒုကၡျဖစ္ေစတတ္လို႕ပဲ။ တတိယ ေရွာင္ရမယ့္ အခ်က္ကေတာ့ တပ္ဦးကၽြြံတာပဲ။ ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာ လူတဦး တေယာက္တည္း၊ တဖြဲ႕ တည္းနဲ႕ လုပ္လို႕ မရဘူး။ ေတာ္လွန္ေရးအင္အားစုေတြအားလံုး စုေပါင္းလုပ္မွသာ ေအာင္ျမင္မွာ ျဖစ္တယ္။ လူထုရဲ႕ ေရခ်ိန္၊ ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ ပကတိအေျခအေနစတာေတြကို စနစ္တက် တြက္ခ်က္လုပ္ရတယ္။ ဒါကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားျခင္း မျပဳတဲ့ ေတာ္လွန္ေရး ေခါင္း ေဆာင္တေယာက္၊ အစုအဖြဲ႕တခု စတာေတြဟာ သူေအာင္ျမင္မယ္လို႕ ထင္တဲ့ လုပ္ငန္း ေဆာင္တာေတြကို အမ်ားနဲ႕ မညွိႏွိဳင္းပဲ တြန္းလုပ္တတ္ေလ့ရွိတယ္။ အဲဒီအခါမွာ အေျခအေနနဲ႕အညီ ခ်ိန္ကိုက္မထြက္လာပဲ က်ြံထြက္သြားတဲ့ လွဳပ္ရွားမွဳေတြ ျဖစ္လာျပီး၊ ရန္သူကို သြားဆြေပးလိုက္သလို ျဖစ္လာတာပဲ။ ရန္သူက တကယ္စစ္ဆင္လာတဲ့ အခါ က်ေတာ့ ျပင္ဆင္ျပီးသား မျဖစ္တဲ့အတြက္ ေတာ္လွန္ေရးတခုလံုး ေခ်မွဳန္းခံရတတ္တယ္။ စတုတၳအခ်က္ကေတာ့ ကိုယ့္အင္အားေတြကို ရွိတာထက္ ပိုျပီး ျမင္တာပဲ။ အဲဒီလို ျမင္လာတဲ့ အခါ ရွိတဲ့ လူအင္အား၊ ေငြအင္အားထက္ အဆမတန္ ပိုျပီး သာလြန္တဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္ တာႀကီးေတြကို လုပ္မိတတ္တယ္။ ပဥၥမအခ်က္ကေတာ့ ေကာက္ခါငင္ခါ စိတ္လိုက္ မာန္ပါ တိုက္ပြဲေဖာ္ေဆာင္တာပဲ။ လူဆိုတာက ရန္သြားျဖစ္မယ္ဆိုရင္ေတာင္ စိတ္လိုက္မာန္ပါ သြားျဖစ္ရင္ ကိုယ္ပဲနာမွာ အေသအခ်ာပဲ။ ေစာင့္သင့္တဲ့ အခ်ိန္အခါ၊ အခြင့္အလမ္းကို မေစာင့္ႏိုင္ပဲ စိတ္မရွည္ျဖစ္ျပီး၊ ရန္သူကို အလ်င္အျမန္ ထိပ္တိုက္သြားရင္ဆိုင္ မိတာမ်ိဳးေတြ ရွိတတ္တယ္။ အဲဒီအခါမ်ိဳးမွာ အရွံဳးနဲ႕ ရင္ဆိုင္ရတတ္တယ္။ ဒီအခ်က္နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ညီမေလးကို အစ္ကို သတိထပ္ေပးမယ္ေနာ္။ သူေသကိုယ္ေသ သြားခ်လိုက္ခ်င္တယ္တို႕၊ စိတ္မရွည္ေတာ့ဘူး တို႕ ဆိုတဲ့ စကားေတြကို ညီမေလးဆီကေန အစ္ကို ခဏခဏ ၾကားရတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးသမားေကာင္းဆိုတာ အခ်ိန္အခါ၊ အခြင့္အလမ္းကို စိတ္ရွည္ရွည္ နဲ႕ ေစာင့္ႏိုင္ရတယ္ညီမေလး။ မိုက္ရူးရဲ မဆန္ရဘူး။ စိတ္လိုက္မာန္ပါ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်လိုက္တာနဲ႕အႏၱရာယ္ေတြ႕ေတာ့မယ္ဆိုတာကိုညီမေလးအၿမဲတြဲေတြးရမယ္ေနာ္”

သူမ မ်က္ႏွာငယ္ေလးႏွင့္ ေခါင္းညိတ္လိုက္မိသည္။ စိတ္လိုက္မာန္ပါ ျဖစ္တတ္ေသာ သူမရဲ႕ အက်င့္ဆိုးေတြကိုျပင္ႏိုင္ဖို႕ေတာ္ေတာ္ႀကိဳးစားရပါဦးမည္။

“ေနာက္တခ်က္ကလဲ ခုနတုန္းက အခ်က္နဲ႕ ဆက္စပ္တယ္။ ရန္သူကို ေဒါသအရမ္း ထြက္ေနခ်ိန္မွာ သြားတိုက္ခိုက္တာ။ လူတိုင္းဟာ ေဒါသထြက္ေနခ်ိန္ဆို အမွားေတြ လုပ္မိ တတ္တယ္။ ေဒါသစိတ္နဲ႕ ရမ္း မိတတ္တယ္။ ရန္သူရဲ႕ ဟာကြက္ေတြကို မျမင္ဘူး။ ဘာအ လုပ္ပဲ လုပ္လုပ္ ေသြးေအးေအးနဲ႕ အစီအစဥ္တက် လုပ္တတ္သူကသာ ယမ္းပံုမီးက် စိတ္မ ထိန္းႏိုင္ ေပါက္ကြဲတတ္သူေတြကို အႏိုင္ယူႏိုင္တယ္။ ေဒါသနဲ႕ အလုပ္တခုကို လုပ္တိုင္း ကိုယ္ရွံဳးေတာ့မယ္ဆိုတာ မွတ္ထားလိုက္ေတာ့။ ေနာက္ဆံုးတခုကေတာ့ အလုပ္ေတြကို အစီ အစဥ္တက် မလုပ္တာနဲ႕ အလ်င္စလို လုပ္တတ္တာေတြပဲ။ ဒါေတြဟာ ေတာ္လွန္ေရး သမား ေတြရဲ႕ ေအာင္ပြဲကို အဆံုးအျဖတ္ေပးႏိုင္မယ့္ အခ်က္ေတြပဲ။ ေတာ္လွန္ေရး တခု ေအာင္ျမင္မလား၊ မေအာင္ျမင္ဘူးလား သိခ်င္ရင္ လူေတြကို ၾကည့္လိုက္။ ဒီအခ်က္ေတြကို ေရွာင္ႏိုင္တဲ့လူ မ်ားေနရင္ ေအာင္ျမင္လိမ့္မယ္။ ဒီလိုမဟုတ္ပဲ ရန္သူကို အထင္ေသးၿပီး ကိုယ့္ကိုယ္ကို သိပ္ဟုတ္ၿပီလို႕ ထင္ေနၾကရင္၊ လွ်ိဳ႕၀ွက္ထားအပ္တဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္ တာေတြကို ထုတ္ေဖာ္ၾကြား၀ါေနၾကရင္၊ အေျခအေနနဲ႕ အခ်ိန္အခါကို မဆန္းစစ္ပဲ ဟန္ ခ်က္မညီတဲ့ တြန္းအားေတြ ျဖာထြက္ေနရင္၊ ကိုယ္လုပ္ႏိုင္တာထက္ ေက်ာ္လြန္ေနတဲ့ စီမံ ခ်က္ေတြကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနၾကရင္၊ ေဒါသစိတ္ေတြနဲ႕ စိတ္လိုက္မာန္ပါ အလုပ္ လုပ္ေနၾကရင္ အဲဒီေတာ္လွန္ေရးဟာ အရွိန္နဲ႕ ေျမာင္းထဲ ထိုးဆင္းေနျပီဆိုတာ ယူဆလို႕ရ တယ္။ အဲဒီလကၡဏာေတြ ေပၚေနရင္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ တိုင္ပင္ညွိႏွိဳင္းျပီး ျပင္သင့္တာျပင္ဖို႕ လိုသလို ေတာ္လွန္ေရးသမားတိုင္းကလဲ ကိုယ့္အသိစိတ္နဲ႕ကိုယ္ ျပန္ျပီး ထိန္းညွိႏိုင္ဖို႕ လိုအပ္တယ္။ ဒီအခ်က္ေတြကို ညီမေလး ေသခ်ာမွတ္ထားပါ။ ေရွာင္သင့္တာေတြ ေရွာင္ႏိုင္ဖို႕ ကိုအထူးႀကိဳးစားရမယ္ေနာ္ညီမေလး”

“ဟုတ္ကဲ့အစ္ကို။ စိတ္ခ်ပါ။ အစ္ကို႕ တပည့္မေလးပဲ ဥစၥာ။ ဆရာ့မ်က္ႏွာက္ုိ ဘယ္ေတာ့မွ အိုးမဲမသုတ္ဘူး”
“အစ္ကိုကသိထားအပ္တာေတြေျပာတာပါ။ဆရာလုပ္တာမဟုတ္ပါဘူးဗ်ာ”

“ဆရာလုပ္လုပ္၊ မလုပ္လုပ္။ ဒီကိစၥေရးရာေတြမွာေတာ့ အစ္ကိုက ညီမေလးရဲ႕ ဆရာရင္းပါ။ အစ္ကိုဖတ္ခိုင္းထားတာေတြကိုလဲ ညီမေလး ညတိုင္း ဖတ္ျဖစ္တယ္ သိလား။ ေက်ာင္းစာသာ မဖတ္ခ်င္ေနမယ္။တျခားစာေတြေတာ့ေန႕တိုင္းဖတ္ၿပီးမွကိုအိပ္တာ”

“အဲလိုေတာ့ မလုပ္ပါနဲ႕ ညီမေလးရယ္။ စာေမးပြဲ မေအာင္ပဲ ေနပါဦးမယ္။ ညီမေလးကို အစ္ကိုက ဘြဲ႕ရပညာတတ္ေလး ျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ ဘြဲ႕ယူတယ္ဆိုတာက ေအာင္လက္မွတ္ကို ယူတာကို ေျပာတာမဟုတ္ဘူးေနာ္။ ပညာကို ယူတာ။ ပညာဆိုတာက ကိုယ့္ဟာကိုယ္လဲ ယူလို႕ ရတာမွန္ေပမယ့္ က်ြမ္းက်င္တဲ့ ဆရာေတြက စနစ္တက် သင္ေပးလိုက္ေတာ့ နည္းလမ္းတက် တတ္ေျမာက္လြယ္တာေပါ့။ ဆရာမျပရင္ ငါးပိဖုတ္ေတာင္ နည္းလမ္း က်ဘူးတဲ့ညီမေလးရဲ႕”

“ဟုတ္ကဲ့ပါ ဆရာႀကီးရယ္။ ဆရာ့စကားကို ေျမ၀ယ္မက် နားေထာင္ပါ့မယ္။ ဒါေပမယ့္ ငါးပိဖုတ္တာေတာ့ သင္ခ်င္ဘူးေနာ္။ အစ္ကို ဖုတ္ေက်ြးတဲ့ ပဲပုတ္မီးကင္ေလးနဲ႕ ထမင္းေၾကာ္ ေလးေတာ့စားခ်င္တယ္။ဗိုက္ဆာၿပီအစ္ကိုရဲ႕”

သူမကစပ္ၿဖီးၿဖီးေလးနဲ႕ေျပာေတာ့အစ္ကိုကသူမေခါင္းကိုလွမ္းထုေလသည္။

“ေတာ္ေတာ္အားကိုးရတဲ့ တပည့္ေနာ္။ ထံနီးလုပ္ေက်ြးတဲ့။ တပည့္က်င့္၀တ္နဲ႕မ်ား ညီပါ့။ ဆရာကေတာင္ ထမင္းျပန္ေၾကာ္ ေက်ြးရဦးမယ္”“ဟဲဟဲ။ ေဘးကေန ကူလုပ္ေပးမယ္ေနာ္။ စကားလဲကူေျပာေပးမယ္”

“အင္းပါဗ်ာ။ ခင္ဗ်ားေလး အသံေလး ၾကားေနရရင္ပဲ ေတာ္ပါၿပီ။ ဒီညေန ထမင္း၀ိုင္း ေလးကေတာ့ၿမိဳ႕ျပသူပုန္သင္တန္းဆင္းပြဲထမင္း၀ိုင္းေလးေပါ့။ဟုတ္လား”

“ၿမိဳ႕ျပသူပုန္သင္တန္းဆင္းပြဲထမင္း၀ိုင္း”

စကားလံုးေလးက ရင္ထဲသို႕ တိုး၀င္သြားသည္။ ဒီတညေန ထမင္း၀ိုင္းေလးကို သူမဘယ္လို ေမ့လို႕ရႏိုင္ပါမည္တဲ့လဲ။

ခင္မမမ်ိဳး (၃၁၊ ၁၊ ၂၀၁၀)