Sunday, May 31, 2009

ေမ ၃၀ .. ဒီပဲယင္းအၾကမ္းဖက္မႈ ၆-ႏွစ္ေျမာက္ ဆႏၵျပပြဲ (ေအာ္ရီီဂြန္)

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္>>>

Wednesday, May 27, 2009

သံတိုင္ၾကားက လေရာင္ဆီ ...(ဝင္းတင့္ထြန္း)



‘ သံတိုင္ၾကားက လေရာင္ဆီ ... ’

--------------------------------------
ေထာင္နန္းစံရေအာင္
ေထာင္ဖမ္းကာ အမွဳအလီလီဆင္လို႔
အာဏာရွင္ ထင္ရာစိုင္းပုံက
ရာဇဝင္ စာတင္ေအာင္ရုိင္းျပီမို႔
အတိုင္းတိုင္း အနယ္နယ္မွာ
ကိုင္း - ၾကားလို႔မွ မဖြယ္မရာ ..၊၊

ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ - ဆိုတာ
ေအာင္လမ္းရႈ႕ခ်ီရာ လတမင္းေပမို႔
လမင္းကို တိမ္အိုဖုံးေသာ္လဲ
တိမ္ဖုံးေပမဲ့ သာၿမဲသာ ... ၊၊

နအဖဆိုတာ ကလိမ္ယုတ္ေတြမို႔
တိမ္ပုပ္ကေန ေမွာင္မဲရင္းသာပါ့
အိမ္ခ်ဳပ္ကေန ေထာင္ထဲသြင္းပါလို႔
လမင္းကို ေထာင္ဒဏ္ခ်ေပမဲ့
သံတိုင္ၾကားက လေရာင္ဟာ
အုတ္ရုိးၾကားက လေရာင္ဟာ
တျဖာျဖာနဲ႔ ဝင္းပရင္း ...
ကမၻာကပါ ျမင္ရရင္း ... ၊၊

ၾကယ္နီ တို႔ -
ၾကယ္ဝါ တို႔ -
ၾကယ္ျဖဴ တို႔ -
ၾကယ္စင္တို႔ ေရ ...
အေမွာင္ေတြကို တကယ္မုန္းရင္ျဖင့္ -
စုရုံးကာ ပိုင္ရာအလင္းေတြနဲ႔
လမင္းအနား အတူယွဥ္လို႔
ဒီေကာင္းကင္ ၾကည္စင္သစ္ရေအာင္
တိမ္ညစ္ တိမ္ေမွာင္ တိမ္လႊာပုပ္တို႔ကို
ေတာထုတ္ ျဖိဳခြင္း ...
( ကိုင္း .. ) ျပၾက အလင္း ....၊၊ ၊၊

( ဝင္းတင့္ထြန္း )

(မတရားသျဖင့္အမႈဆင္ ႐ုံးတင္တရားစြဲဆိုျခင္းခံေနရတဲ့၊ လူထုေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ - သို႔)

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္>>>

Saturday, May 23, 2009

Oregon မွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္ေရး အပတ္စဥ္ ဆႏၵျပပြဲ




Oregon ေရာက္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအင္အားစုမွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လြတ္ေျမာက္ေရး ေႂကြးေၾကာ္ ဆႏၵျပပြဲကို အပတ္စဥ္ျပဳလုပ္ေနၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဆႏၵျပပြဲတြင္ လက္ကမ္းစာေစာင္မ်ားေဝငွၿပီး ေအာက္ပါေႂကြးေၾကာ္သံမ်ားႏွင့္ ေႂကြးေၾကာ္ဆႏၵျပခ့ဲၾကပါတယ္။

Free… Free…… Free …… Burma…….

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္……… ခ်က္ျခင္းလႊတ္္……. ခ်က္ျခင္းလႊတ္။

Free… Free……… Aung San Suu Kyi ။

ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားအားလံုး… ခ်က္ျခင္းလႊတ္္… ခ်က္ျခင္းလႊတ္။

Free… Free… All political Prisoners ။

ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မင္းကိုႏိုင္.... ခ်က္ျခင္းလႊတ္… ခ်က္ျခင္းလႊတ္။

Free… Free… Minn Ko Naing ။

၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ…… အလိုမရွိ…… အလိုမရွိ။

2010 Election… No… No ။

ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံု… ေအာင္ရမည္ ….ေအာင္ရမည္။

What do we want…… We want democracy ။

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္>>>

Friday, May 22, 2009

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုဖမ္းထားၿပီးေနာက္ ငယ္ထိပ္ေႁမြေပါက္သလိုျဖစ္ေနတဲ့နအဖ...(ရဲေဘာ္ဖိုးသံေခ်ာင္း)


နအဖအဖို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဒီလိုဖမ္းဆီးရံုးတင္ဖို႔ အခြင့္အေရးရသြားတာ- ဒါမွမ ဟုတ္ သူတို႔ရဲ႕လုပ္ႀကံမႈေအာင္ျမင္ သြားတာဟာ နအဖအဖို႔ႏိုင္ငံေရးအရ လက္ဦးမႈရသြား တယ္လို႔ယူဆစရာရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လက္ေတြ႔ဆက္ျဖစ္လာတာေတြနဲ႔ ျဖစ္လာႏိုင္တာေတြကို ျပန္ေတြးလိုက္ေတာ့ ဒါဟာနအဖအဖို႔ကံေကာင္းတာလား၊ ကံဆိုးတာလားစဥ္းစားစရာ ျဖစ္ေန ပါတယ္။

စစ္အစိုးရအေနနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို လူထုနဲ႔အဆက္ျဖတ္ေရးဟာ သူ႔တသက္ ကိုယ့္ တသက္လုပ္ရမယ့္ကိစၥလို႔ သတ္မွတ္ထားၾကဟန္တူပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ေနအိမ္ခ်ဳပ္သက္တမ္း ေစ့တဲ့အခါမွာ အခု ဒီေဖာက္ထြင္းမႈမွာအိမ္ရွွင္ကိုစြဲခ်က္တင္၊ ေထာင္ခ်ဖို႔ လုပ္ႀကံေတာ့တာျဖစ္ ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့သူတို႔တြက္ထားတာေတြထဲမွာ မပါတာေတြ ဆက္တိုက္ျဖစ္လာေနလို႔ ဗိုလ္ သန္းေရႊတေယာက္ထိုင္ေနအေကာင္းသားလို႔ဆိုရမလိုျဖစ္ေနပါၿပီ။

အိမ္ျဖဴေတာ္မွာ အိုဘားမားတက္လာတဲ့ေနာက္ နအဖအစိုးရဟာ သူတို႔ေဖာက္ခ်င္ေနတဲ့ ေရႊႊ လမ္းေငြလမ္းေတာ့ျဖင့္ ေပါက္ေတာ့မယ္လို႔ေမွ်ာ္လင့္ထင္စားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုေတာ့ ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည့္ကိုရံံုးတင္တဲ့ ဒီကိစၥတခုတည္းနဲ႔ပဲ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြဟာ “ဆုခ်တာခံရမလား ထင္လို႔ဝင္သြားတာ၊ ထိပ္ခ်တာခံလိုက္ရတယ္”ဆိုတာမ်ိဳးျဖစ္သြားပါတယ္။ ကုလသမဂၢအတြင္း ေရးမႉးခ်ဳပ္ဘန္ကီမြန္းကလည္း နအဖကို ကေလးေငါက္သလိုအျပစ္ တင္တာခံလိုက္ၿပီး ကုလ သမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီကေတာင္ ဒီကိစၥအတြက္ စိတ္ပူတဲ့အေၾကာင္းထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဗမာႏိုင္ငံရဲ႔ကိစၥကိုေျပာခဲလွတဲ့ တရုတ္တို႔၊ အာစီယံတို႔ကေတာင္ “ပညာေပး” တာခံေနရပါၿပီ။ ေနာက္ၿပီး ဂ်ပန္လိုႏိုင္ငံကိုရွွင္းျပရ၊ ထိုင္းနဲ႔ကေတာက္ ကဆျဖစ္ရ၊ ဒါ့အျပင္ အီးယူကဘာမ်ား ေျပာလာဦးမလဲ၊ တျခားႏိုင္ငံေတြကဘာေတြ ေျပာဦးမလဲဆိုၿပီး ထမင္းလံုး တေစၧေျခာက္တာ ညတိုင္းခံေနရပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ သံခင္းတမန္ခင္းအရ၊ ႏိုင္ငံ တကာဆက္ဆံေရးအရ နအဖအဖို႔ အႀကီးအက်ယ္နစ္နာရတဲ့ ဘယ္သူမျပဳမိမိမႈျဖစ္ပါတယ္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည့္ကိုရံုံုးတင္လိုက္တာဟာ နအဖဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြအတြက္ ဝမ္းသာစရာလား၊ စိတ္ညစ္စရာလား ဆိုတာကို သိခ်င္ရင္ ရန္ကုန္နဲ႔တျခားòမိ႔ႀကီးေတြမွာ လံုၿခံဳေရးေတြအျပည့္ ယူေနရတာကိုၾကည့္ရင္သိႏိုင္ပါတယ္။ ပဒူအံုကိုတုတ္နဲ႔ထိုးမိသလို ျဖစ္ဖို႔မ်ားေနပါၿပီ။ တကယ္ လို႔သာ ဒီကိစၥေၾကာင့္လူထုအံုႃကြလာတယ္ဆိုရင္ ဘယ္သူကေသြးထိုးေပးလို႔၊ ျပည္ပက ေျမွာက္ေပးလို႔ စသျဖင့္ေျပာလို႔မရတာ ေသခ်ာေနပါၿပီ။ ဗမာျပည္မွျဖစ္ခဲ့တဲ့ အေရးကိစၥေတြ မွန္သမွ်ဟာ အုပ္စုိးသူမ်ားဖက္က မေတာ္မတရားလုပ္တဲ့အတြက္ ေပၚထြက္လာတာေတြ ခ်ည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာတရားပါ။ စားဝတ္ေနေရးနဲ႔လံုးခ်ာလိုက္ေနတဲ့ ျပည္သူလူထုဟာ အလကားေနရင္း လမ္းေပၚထြက္ၿပီး ကိုယ့္ဒုကၡကိုယ္မရွာၾကပါဘူး။ သံဃာေတာ္မ်ားလည္း အလားတူပါပဲ။
ဒီလို တိုင္းျပည္အတြက္အေရးပါတဲ့အမႈႀကီးတခု၊ ႏိုင္ငံတကာကလည္း အာရံုုစိုက္မယ့္


အမႈမ်ိဳးကို ဖန္တီးလိုက္ရတာဟာ တကယ္ေတာ့နအဖအတြက္ေျပာရင္လည္း မရဲပဲကြၽဲၿပဲစီးရ တာပါ။ ဒါေၾကာင့္မို႔ သံတမာန္ေလာကကိုဟန္ျပအေနနဲ႔ တရက္ထဲသာ တရားရံုုးတက္ ခြင့္ျပဳခဲ့ေပမဲ့ က်န္တာအားလံုးကို ေထာင္ထဲမွာတံခါးပိတ္စစ္ေဆးေနပါတယ္။ ဒါဟာသူတို႔ဖက္ က က်ိဳးေၾကာင္း မခိုင္လံုေၾကာင္း၊ မရိုုးသားႏိုင္ေၾကာင္း ဝန္ခံတာတမ်ိဳးလို႔ယူဆရင္ရပါတယ္။

အခုေတာ့အမႈကို လူအမ်ားေရွ႕႔ေမွာက္မွာ စစ္ေဆးေရးဆိုတဲ့ေတာင္းဆိုခ်က္ဟာ က်ယ္ေလာင္ သထက္က်ယ္ေလာင္လာေနပါၿပီ။ အစိုးရျပတဲ့သက္ေသေတြကို စစ္ေဆးၿပီးခဲ့ သေလာက္အရ ဆိုရင္ ဥပေဒအရ နအဖမုခ်ရံႈးမွာပါ။ သူတို႔ဖက္ကသက္ေသေတြရဲ႕အစစ္ခံခ်က္ေတြဟာ သူတို႔အတြက္အေထာက္အကူလံုးဝမျပဳပါဘူး။ တကယ္ဆိုရင္ တရားခံျပသက္ေသေတြကို ေတာင္ စစ္ေနဖို႔ မလိုေလာက္ေအာင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့နအဖဟာ သိုးကိုမျဖစ္ျဖစ္ေအာင္ စားခ်င္တဲ့ဝံပုေလြလိုပဲ “နင္မဟုတ္နင့္အေဖပဲ”လို႔ ေျပာၿပီး အျပစ္ေပးဖို႔လံုးပမ္းမွာပါပဲ။ ဒါမ်ိဳးကို ေထာင္ထဲမွာတံခါးပိတ္စစ္ေဆးတဲ့ရံုုးမ်ိဳးမွာလုပ္ရတာ ပိုလြယ္ကူပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕အမႈကို အမ်ားျပည္သူတက္ေရာက္နားေထာင္ႏိုင္တဲ့ တရားရံုုးမွာစစ္ေဆးေရး ဟာ တရားမွ်တမႈအတြက္ အင္မတန္မွ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္တရားခြင္ကို လူထုမ်က္ ေမွာက္ေရာက္ေအာင္ ေတာင္းဆိုၾကရပါမယ္။ ဒါဟာ တရားမွ်တ၊ က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္တဲ့ အျပင္ လူတိုင္းသေဘာတူႏိုင္တဲ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ျဖစ္တဲ့အတြက္ လတ္တေလာလႈပ္ရွွားမႈမွာ ထိပ္တန္းတင္ရမယ့္ ေတာင္းဆိုခ်က္၊ ေႄကြးေၾကာ္သံျဖစ္ပါတယ္။

ဒီတခါေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည့္ကိုရံံုးတင္တဲ့ကိစၥဟာ ၂ဝ၁ဝေရြြးေကာက္ပြဲကိုဝင္ဖို႔ျပင္ ေနတဲ့လူ ေတြအတြက္ေတာ့ အေတာ္ေလး အၾကပ္ရိိုက္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ နအဖလုပ္လိုက္တာက သူတို႔ကိုယမ္းေခ်းပန္းတယ္လို႔ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္လို႔သာသူတို႔ အေနနဲ႔ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့သေဘာထားေပးဖို႔ ေမးျမန္းေတာင္းဆိုလာရင္ သူတို႔ဟာအတတ္ႏိုင္ဆံုး ေခါင္း ေရွွာင္ခ်င္ၾကမွာပါ။ နအဖ အလိုကိုလိုက္ေျပာရင္ မဲရမွာကိုထိခိုက္မယ္၊ နအဖကိုဆန္႔က်င္ရင္ ေရြြးေကာက္ပြဲဝင္ခြင့္ေတာင္မွ ရခ်င္မွရမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီကိစၥမွာ တတိယအင္အားဆိုသူ ေတာ္ ေတာ္မ်ားမ်ားက ေျပာဖို႔ေခါင္းေရွွာင္ေနၾကပါတယ္။ ဒါဟာ ၂ဝ၁ဝေရြြးေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္း ဒီမိုကေရစီအတြက္ ေလ့က်င့္ေနတာလည္းျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

သူတို႔နဲ႔ေျပာင္းျပန္၊ ျပည္သူလူထုကေတာ့ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ကိုယ့္ခံစားခ်က္၊ ကိုယ့္အျမင္ ေတြကို ရဲရဲတင္းတင္းပဲ ေဒါသနဲ႔ ေျပာေနၾကပါတယ္။ သည္းမခံႏိုင္ေတာ့ဘူးဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ ေတြ ေဖာ္ျပေနၾကပါတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမွာ အခ်ိန္မေရြြး ေပါက္ကြဲထြက္ႏိုင္တယ္ဆို တာကို ဗမာျပည္အေရးနားလည္သူတိုင္း ေတြးမိၾကမွာပါ။ ဒီအခ်ိန္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကို အမႈဆင္ၿပီး တင္တာဟုတ္မဟုတ္ ဆိုတဲ့ေမးခြန္းမ်ိဳးကို ဘယ္သူကမွ အခ်ိန္ကုန္ခံ ေဆြးေႏြး မေနၾကေတာ့ပါဘူး။ ဘာကို-ဘယ္လိုလုပ္ရင္ေကာင္း မလဲဆိုတာကိုပဲ ေဆြးေႏြးၾကမွာပါ။ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ၊ သံဃာ၊ ေက်ာင္းသား၊ အလုပ္သမား၊ လယ္သမား၊ ၿမိဳ႕ေနဆင္းရဲသား၊ စာေရးစာခ်ီဝန္ထမ္း၊ ပညာရွွင္၊ ကုန္သည္ပြဲစား၊ စစ္ဗိုလ္စစ္သား၊ အိမ္ရွွင္မ၊ မေျပာပဲဘယ္သူမွ မေနပါဘူး။

ဒီအေျခအေနကို နအဖအစိုးရလည္းမသိတာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့သူတို႔အတြက္ အနည္းဆံုး ေရြြးေကာက္ပြဲျပင္ဆင္တဲ့ ကာလနဲ႔ က်င္းပတဲ့ကာလမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုလူထုထဲ မွာ မလႈပ္ရွွားႏိုင္ေအာင္လုပ္ထားဖို႔က ပိုအေရးႀကီးေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ သူတိုဖက္က ၾကည့္ရင္လည္းေသေျမႀကီး-ရွွင္ေရႊထီး လုပ္လိုက္ရတာပါ။ သူတို႔က အမႈကိုအျမန္ၿပီးျပတ္ ေအာင္ တက္သုတ္ရိိုက္စစ္ေနတာ၊ ကေမ်ာသံုးပါးစြဲခ်က္တင္တာတို႔ကို ေထာက္ၾကည့္ရင္ နအဖစစ္ဗိုလ္ေတြဘယ္ေလာက္ေျခာက္ျခား ေနတယ္ဆိုတာ အတိုင္းသားေတြ႔ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။


ရဲေဘာ္ဖိုးသံေခ်ာင္း


အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္>>>

Sunday, May 17, 2009

Oregon မွ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္ေရး ဆႏၵျပပြဲ

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္>>>

ေအာ္ရီဂြန္ျပည္နယ္ ဆႏၵျပပြဲသတင္း






၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၇ ရက္ေန႔ မနက္ခင္း ၁၀ နာရီမွစတင္၍ ေအာ္ရီီဂြန္ျပည္နယ္ ေပါ့လန္းၿမိဳ႕ Down Town တြင္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရး ေဆာင္ရြက္သူ (၁၀၀) ခန္႔ လုပ္ႀကံ ဖမ္းဆီးခံရေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ခ်ီတက္ဆႏၵျပခဲ့ၾကပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္အတူ ကိုမင္းကိုႏိုင္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအားလံုး လြတ္ေျမာက္ေရး၊ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲကို ဆန္႔က်င္ေရးအတြက္ ေႂကြးေၾကာ္ သံမ်ားႏွင့္အတူ ခ်ီတက္ဆႏၵျပခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီဆႏၵျပပြဲကို ဇိုမီးအမ်ဳိးသားကြန္ဂရက္ ( Zomi National Congress) ၊ Oregon Rohingyr Society USA ၊ Burma Action Committee ၊ ABSDF ရဲေဘာ္ေဟာင္းမ်ား၊ DPNS ပါတီဝင္မ်ား၊ NLD ပါတီဝင္မ်ား၊ ကရင္၊ ခ်င္း စေသာတိုင္းရင္သားမ်ား၊ ျမန္မာ့အေရးစာနာသူ အေမရိကန္မ်ား၊ မ်ဳိးဆက္သစ္လူငယ္မ်ားႏွင့္ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ားပါမက်န္ တက္ေရာက္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို မလႊတ္မျခင္းအပတ္စဥ္ ႏိုင္ငံတကာ မိသားစုမ်ားႏွင့္အတူ ဆက္လက္၍ ဆႏၵမ်ားကို ထုတ္ေဖာ္သြားၾကမည္ဟု သိရွိရပါသည္။


ဤသတင္းမ်ားကို ထပ္ဆင့္ေဖာ္ျပလိုပါက ေအာက္ပါရဲေဘာ္မ်ားထံမွ ခြင့္ျပဳခ်က္ေတာင္းဆိုပါရန္ ပန္ၾကားအပ္ပါ သည္။

ကိုေအသင္ (ဖုန္း - ၅၀၃ ၂၃၅ ၃၆၆၃)

ကိုထြန္းထြန္း (ဖုန္း - ၅၀၃ ၃၃၄ ၉၉၉၇)


ကိုပံသု (ဖုန္း - ၅၀၃ ၄၃၂ ၃၄၅၀)

ေအာ္ရီဂြန္ေရာက္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီိအေရး လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္သူမ်ားအဖြဲ႔

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္>>>

Monday, May 11, 2009

စစ္အုပ္စုရဲ႕ မရိုးသားမႈ...(ယဥ္ထြန္း)

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနအိမ္ႏွင့္ အင္းလ်ားကန္ အေပၚစီး ျမင္ကြင္း။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ေနအိမ္ကုိ အနီေရာင္ စက္ဝုိင္း၊ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသား အဖမ္းခံခ့ဲရသည္ဟု ဆုိေသာ ေနရာကုိ ေလးေထာင့္ကြက္ျဖင့္ ေဖာ္ ျပထားသည္။( ဓါတ္ပံု- Irrawaddy Magazine)

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ေနအိမ္ထဲကို ႏိုင္ငံျခားသားတေယာက္ ေရကူးဝင္ေရာက္သြား တယ္။ ၿပီးေတာ့ျပန္ထြက္အလာမွာ ဖမ္းဆီးရမိတယ္ အဲ့ဒီႏိုင္ငံျခားသားဟာ ေဒၚစုေနအိမ္ထဲမွာ (၂) ရက္ေနထိုင္ခဲ့တယ္ စသညျဖင့့္္သတင္းေတြကို စစ္အစိုးရပိုင္သတင္းစာမွာ ေဖၚျပခဲ့တယ္။ ဒီသတင္းထြက္လာၿပီးေတာ့ ဘေလာ့စာမ်က္ႏွာေတြက စီေဘာက္ေတြထဲမွာ IP ကိုစစ္လိုက္ ေတာ့ ျမန္မာျပည္ထဲကပါ အဲ့ဒီလူတေယာက္က အခုလို စီေဘာက္ေတြမွာေရးလာပါတယ္။

မိုးထက္ျမင့္: အန္တီစု လြတ္ခါနည္းမွ ေနာက္တစ္မႈ ထပ္ေပၚလာတယ္။
8 May 09, 00:13
မိုးထက္ျမင့္: အဲဒီႏို္င္ငံျခားသားက CIA ကျဖစ္ႏိုင္တယ္။
8 May 09, 00:12
မိုးထက္ျမင့္: အန္တီစု လံုၿခံဳေရးအတြက္ စိုးရိမ္ရတယ္ဗ်။
8 May 09, 00:12
မိုးထက္ျမင့္: ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အိမ္ထဲကို ႏိုင္ငံျခားသားက ခိုး၀င္ၿပီး ၂ ရက္ေတာင္ ေနခဲ့တာတဲ့။

ရုတ္တရက္ သာမန္ႏိုင္သားတေယာက္အေနနဲ႕ ရိုးရိုးေလးၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ေဒၚစုလံုၿခံဳေရး အတြက္ စိုးရိမ္သေယာင္ေယာင္စာတေၾကာင္းကလြဲလို႕ က်န္တဲ့စာေၾကာင္းေတြက စံနစ္တက် စိတ္ဓါတ္စစ္ဆင္ေရးလုပ္ထားတာပါ။ ႏွစ္ရက္ေတာင္ေနခဲ့တယ္ဆိုတာဟာ စစ္အစိုးရသတင္း နဲ႕ထပ္တူပါပဲ။ CIA ကျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ ေဒၚစုဟာ CIA နဲ႕အဆက္အသြယ္ရွိေနရွိေန တယ္လို႕ စြပ္စြဲတာပါ ဆိုလိုျခင္တာက နအဖစစ္အုပ္စုသံုးသံုးေနတဲ့ ျပည္ပအားကိုးပုဆိိန္ ရိုးဆိုတာကို တဖက္လွည့္ေျပာလိုက္တာပါ။ ႏိုင္ငံျခားသားတေယာက္ခိုးဝင္ၿပီး (၂)ရက္ေတာင္ ေနခဲ့တယ္ဆိုတာဟာ သတင္းကိုလိုသလိုပံုသြင္းထားတာပါ ဆိုလိုျခင္တာက လူထုေခါင္း ေဆာင္အျဖစ္ ျမန္မာျပည္သူလူထုႀကီးကေလးစားတဲ့ ကမၻာေလးစားတဲ့ ေဒၚစုကို ေသးသိမ္ေစ ေအာင္၊ ႏိုင္ငံျခားသားေတြနဲ႔ တရားမဝင္ဆက္သြယ္ေနသေယာင္ တံဆိပ္ကပ္လိုက္တာပါ ဂုဏ္သိကၡာခ်လိုက္တာပါ။ ေဒၚစုလံုၿခံဳေရးအတြက္စိုးရိမ္ရတယ္ ဆိုတာဟာ လိုအပ္လာရင္ လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ခံရႏိုင္တယ္ဆိုတာ မီးေမာင္းထိုးျပေနတာပါ တကယ္တမ္းေဒၚစုကိုလုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္မႈကို လုပ္ခဲ့ဘူးတာဘယ္သူေတြလဲ ေဒၚစုနဲ႕ ဦးတင္ဦးတို႕ပါတဲ့ NLD ပါတီရဲ႕ ခရီး သြားကားတန္းကို ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ဒီပဲယင္း ေဒသက က်ည္ရြာ နားမွာ လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ခဲ့ၾက တာပါ ကံေကာင္းလို႕ ေဒၚစုလုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ခံရတဲ့ေဘးက သီသီကေလးလြတ္သြားခဲ့တာပါ။ ဒါဘယ္သူေတြလုပ္တာလဲဆိုတာရွင္းေနတာပါပဲ ဒါဟာသမိုင္းမွာရွင္းရမဲ့ စစ္အုပ္စုရဲ႕လုပ္ႀကံမႈ ႀကီးပါ။ဒီေတာ့ ေဒၚစုဟာလုပ္ႀကံခံရဘူးပါတယ္ NLD လူငယ္ေတြနဲ႔ အန္ကယ္ဦးတင္ဦး တို႕ရဲစြမ္းသတၱိေၾကာင့္သာ သီသီကေလးလြတ္ခဲ့ရတာပါ။


ေနာက္ပထမဆံုးေရးထားတဲ့ အန္တီစုလြတ္ခါနီးမွ ေနာက္တမႈထပ္ေပၚလာရတယ္ဆိုတာဟာ နအဖ စစ္အုပ္စုရဲ႕ စံနစ္တက် အေကာက္ႀကံမႈလို႕ေတြးမိပါတယ္ ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ ဒီပဲယင္းမွာ လုပ္ႀကံခံရတဲ့ (အသက္ေဘးမွ သီသီကေလးလြတ္ခဲ့တဲ့) ေဒၚစုကို စစ္အစိုးရက ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ခ်ထားခဲ့ပါတယ္။ (၅)ၽႏွစ္ျပည့္ေတာ့ ဥပေဒအရ ဆက္ခ်ဳပ္ခြင့္မရိဘူးဆိုတာ ရွင္းေနပါလွ်က္နဲ႕ စစ္အုပ္စုကဆက္ခ်ဳပ္ပါတယ္ ဒီပဲယင္းလုပ္ႀကံမႈတရားခံေတြကို စစ္အုပ္စု ဒီကေန႕အထိ လံုဝမေဖၚထုတ္ေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ လုပ္ႀကံခံရတဲ့ ေဒၚစုကိုေတာ့ သူတို႕ ျပဌာန္းထားတဲ့ ဥပေဒနဲ႕ေတာင္မညီပဲ ဆက္လက္ခ်ဳပ္ထားဘို႕ (၁) ႏွစ္ထပ္တိုးလိုက္တာ အား လံုးအသိပါ။အခု ဒီိသတင္းထြက္လာခ်ိန္ဟာ ေဒၚစုေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ (၆) ႏွစ္ျပည့္ခါနီးမွာ ျဖစ္လာတာပါ။ စစ္အုပ္စုဟာ ေဒၚစုအေပၚမွာ အင္မတန္အညွိဳးႀကီးတယ္ဆိုတာ သိသာျမင္သာ တဲ့အခ်က္ပါ။ နအဖ စစ္အုပ္စုဟာ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္မယ္လို႕ ေၾကျငာထား တာပါ။ ဒါေပမဲ့ ကမၻာကေတာင္းဆိုေနတဲ့ ေဒၚစုုနဲ႕ႏိုင္ငံေရး အက်ည္းသားေတြလႊြတ္ေရး ဆိုတာႀကီးက သူတို႕အတြက္ အင္မတန္အၾကပ္ရိုက္ေနရတဲ့ကိစၥပါ။ NLD ပါတီကလည္း ဒီအခ်က္ကို နအဖကို တရားဝင္ေတာင္းဆိုထားတာပါ။ ျပည္သူလူထုႀကီးကလဲ မတရားဖမ္းဆီး ထားတာကို လူတိုင္းသိပါတယ္ ဒါေၾကာင့္ ဒီသတင္းမွာ စစ္အုပ္စုရဲ႕ ႀကိဳတင္လုပ္ႀကံမႈေတြ ပါတယ္ဆိုတာ ထင္ရွားေနတာပါပဲ။

အင္မတန္ရႈပ္ေထြးတဲ့ သတင္းတခုျဖစ္ေအာင္လဲလုပ္ထားတာပါ အဖမ္းခံရတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသား ဟာ အေမရိကန္ႏိုင္သားလို႕ေျပာတယ္ သတင္းမွာ ဓါတ္ပံုေတာင္မေဖၚျပပါဘူး ေနာက္တခုက သက္ဆိုင္ရာသံရံုးက ေတြ႕ခြင့္ေတာင္းေတာ့လဲ ေတြ႕ခြင့္မေပးဘူး ဒီအခ်က္ေတြက စဥ္စား စရာေတြပါ။ ေနာက္ဆံုးက်န္းမာေရးမေကာင္းတဲ့ ေဒၚစုကိုသြားေဆးကုေပးေနတဲ့ ဆရာဝန္ကို ဘာအေၾကာင္းျပခ်က္မွမရွိပဲ ဖမ္းထားတဲ့ကိစၥပါ။ စစ္အုပ္စုဟာ သမိုင္းမွာရွင္းရမဲ့ကိစၥ တခုကို ထပ္မံက်ဴးလြန္ေနတာပါပဲ။ လုပ္ထားတာက ေဒၚစုအိမ္ဟာမလံုၿခံဳသေယာင္လုပ္ထားပါတယ္ ဒီလိုမလံုၿခံဳမႈဟာ စစ္အစိုးရမွာလံုးလံုးတာဝန္ရွိပါတယ္။ တျခားမည္သူ႕မွာမွတာဝန္မရိွပါဘူး ေဒၚစုရဲ႕ အသက္အႏၱရာယ္အတြက္ တိုက္ရိုက္ တာဝန္ရွိသူဟာ စစ္အစိုးရပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္ ဒီလိုေျပာေနရသလဲဆိုေတာ့ ျမန္မာျပည္ႏိုင္ငံေရးမွာ တကယ့္ဦးေဆာင္ႏိုင္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ စစ္အုပ္စုရဲ႕ မတရားဖမ္းဆီးခ်ဳပ္ေႏွာင္မႈကို ခံေနၾကရတာပါ ဒီလုိ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကို ေထာင္ထဲထည့္ထားၿပီးလုပ္မဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာႀကီးကိုက ႏိုင္ငံတ ကာနဲ႕ ျပည္သူလူထုႀကီးရဲ႕ အျမင္မွာ အင္မတန္မွ အက်ည္းတန္အရုပ္ဆိုးေနတာပါ။ တ ေလ်ာက္လံုးလဲလိမ္လည္လာခဲ့တာပါ ၁၉၉၀ ျပည္ႏွစ္ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက အာဏာအပ္ ပါ႕မယ္ စစ္တန္းလ်ားျပန္ပါ႕မယ္ဆိုတဲ့ စစ္အုပ္စုဟာ ဒီကေန႕အထိ အာဏာကိုမတရားရယူ ထားတာ ရွင္းေနတာပါပဲ။ ဒီေတာ့စစ္အုပ္စုလုပ္ေပးမယ္ဆိုတဲ့ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာ ဘယ္ေလာက္ယံုၾကည္စရာရွိမွာလဲ အေျခခံဥပေဒကို စိတ္ႀကိဳက္သူတို႕ေရးတယ္ ကမၻာေပၚမွာ အရွည္ၾကာဆံုးညီလာခံဆိုတာႀကီးလုပ္တယ္ ေရးၿပီးသားေတြကို ေဆြးေႏြးအတည္ျပဳခိုင္းတာေတာင္မွ စိတ္ႀကိဳက္ေခါင္းေခါက္ဖိတ္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႕လုပ္သြားခဲ့တာပါ ဒီမွာေတာင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားတဲ့ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕ေတြက တင္တဲ့အခ်က္ေတြေတာင္ ေခ်ာင္ထိုးခံ ခဲ့ၾကရတာပါ။ ဒါေပမဲ့ NLD ပါတီဝင္ေတြနဲ႕ အတိုက္အခံေတြကိုေတာ့ မွန္မွန္ေျခမႈန္းပါတယ္ ၂၀၀၇ ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးႀကီးမွာဆို ရဟန္းသံယာေတြကိုေတာင္အညွိဳးတႀကီး ရက္စက္ ခဲ့တာပါ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြကို စစ္ေျမျပင္မွာ ရန္သူ႕စခန္းစီသလို ဝင္ေရာက္စီးနင္း ဘုန္း ေတာ္ႀကီးေတြကိုဖမ္း၊ရိုက္၊ေထာင္ခ် မ်ိဳးစံုလုပ္ခဲ့တာ သိတ္မၾကာေသးပါဘူး အားလံုး ပူပူေႏြးေႏြးႀကီးမွတ္မိေနၾကတာပါပဲ။ စစ္အုပ္စုဟာ ၂၀၁၀ မွာေရြးေကာက္ပြဲလုပ္မယ္လို႕ ေၾကျငာတာဟာ ရွင္းရွင္းေလးေျပာရရင္ စစ္အုပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို အရပ္သားပံုစံေျပာင္းပစ္ခ်င္တဲ့ စစ္အုပ္စုတျဖစ္လဲအုပ္ခ်ဳပ္ေရးလုပ္ျခင္တာပါ။ ဒီမွာသူတို႕အတြက္ အဓိက အေနွာက္အယွက္ လိုျဖစ္ေနတာက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအက်ည္းသားေတြပါ ျပန္လြတ္ေပးဘို႕ စစ္အုပ္စု အင္မတန္ေၾကာက္ေနတာပါ ျပန္လြတ္ေပးရင္ လူထုေခါင္းေဆာင္ ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြဆိုေတာ့ လူထုႀကီးနဲ႕ျပန္ဆက္စပ္သြားမွာ စစ္အုပ္စုအေၾကာက္ဆံုးပါ။

ကိုမင္းကိုႏိုင္တို႕(၈၈)ေက်ာင္းသားအုပ္စုေတြကို ျပန္လြတ္ေပးလိုက္တုန္းက စစ္အုပ္စုမွာ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိပါတယ္ ျပန္လြတ္ေပးလိုက္ရင္ NLD ပါတီနဲ႕ ေက်ာင္းသားေတြၾကားမွာ ျပသာနာ ႀကီးထြားႏိုင္တယ္လို႕ တြက္တာပါ ဒီေတာ့မွအျမတ္ထုတ္ဘို႕ပါ ဒါေပမဲ့ထင္တိုင္းျဖစ္မလာပဲ စစ္အုပ္စု ႀကံဳလိုက္ရတာေတာ့ ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးႀကီးျဖစ္သြားခဲ့ရတာကိုး ဒီေတာ့အညွိဳးတႀကီး ေထာင္ေတြခ်ပါတယ္ လူၾကားမေကာင္းေအာင္ကိုခ်တာပါ အားလံုးသိၿပီးသားေတြပါ ဒီေတာ့ တေလ်ာက္လံုး ညစ္ပတ္ခဲ့တာစစ္အုပ္စုဆိုတာ ထင္ရွားေနတာပါ အာဏာအတြက္ဆို ရက္ရက္စက္စက္လုပ္တတ္တဲ့စစ္အုပ္စုဟာ ေနာက္ဆံုးဘာမဆိုလုပ္ႏိုင္ပါတယ္ ဒီေတာ့ ဒီမိုကေရစီကိုခ်စ္ျမတ္ႏိုးတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံသားတိုင္း စစ္အုပ္စုရဲ႕လုပ္ရပ္ေတြကို မ်က္ေျခမျပတ္ ရွိေနၾကဘို႕လိုပါတယ္။

ယဥ္ထြန္း


အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္>>>

Thursday, May 7, 2009

စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔အေရးယူမႈအေၾကာင့္ တေစ့တေစာင္း...(ခင္မမမ်ိဳး)

အခုတေလာ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အသံေတြ က်ယ္က်ယ္္ ေလာင္ေလာင္ ၾကားေနရပါတယ္။ ဖိုရမ္ေတြမွာ၊ မီဒီယာေတြမွာ၊ chat room ေတြမွာ ျငင္းၾက၊ ခုန္ၾက၊ ရန္ျဖစ္ၾက၊ အမုန္းေတြပြားၾက၊ ေဆြးေႏြးတဲ့ အေၾကာင္းအရာနဲ႕ လံုး၀မပတ္သက္ေတာ့တဲ့ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာေတြကို အျမစ္လွန္ တူးေဖာ္ျပီး တေယာက္နဲ႕ တေယာက္တိုက္ခိုက္ၾကနဲ႕ ျဖစ္ေနပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳဆိုတဲ့ သေဘာတရားဟာ ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္ကေန တဦးခ်င္း အဆင့္ေတြ အထိ ပတ္သက္ဆက္ႏြယ္ေနသလို၊ ၾကည့္ျမင္တဲ့ ရွဳေထာင့္ေပၚမွာ မူတည္ျပီး အျမင္မ်ိဳးစံု ကြာျခားတာေၾကာင့္ အေျဖမွန္တခုတည္း ရွိမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အခုဒီေဆာင္းပါးမွာ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳ အေျခခံသေဘာတရားနဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကို ေရးသားတင္ျပပါမယ္။


စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မွဳဆိုရာ၀ယ္

အိမ္တအိမ္မွာ မိသားစု၀င္တဦးက တဦးခ်င္းကိုပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အမ်ားစုကိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ထိခိုက္ေစတဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ ျပဳလုပ္တဲ့အခါ မိသားစုအၾကီးအကဲကပဲျဖစ္ျဖစ္၊ က်န္တဲ့ မိသားစု ၀င္ေတြကပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမွဳ ျပဳလုပ္ပါတယ္။ ဒီလိုပါပဲ။ ရပ္ရြာထဲမွာ ေနထိုင္ သူတေယာက္ေယာက္က ရပ္ရြာအက်ိဳးကို ထိခိုက္ေစတဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္ တာေတြပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ရပ္ရြာထဲက ေနထိုင္သူ တေယာက္ေယာက္ကို ထိခိုက္ေစတာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျပဳလုပ္လာတဲ့အခါမွာ ဒီရပ္ရြာရဲ႕ တရားဥပေဒအရ အေရးယူေဆာင္ရြက္မွဳဆိုတာ ရွိလာပါတယ္။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမွာ ဒါေတြဟာေန႕စဥ္နဲ႕အမွ်ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့အရာေတြပါပဲ။

အဲ- ဒီအခါမွာ လူအမ်ားရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္အေနနဲ႕ ထိခိုက္လာျပီ ဆိုတဲ့ အခါမွာေကာ ဆိုတဲ့ေမးခြန္းက ေမးစရာျဖစ္လာပါတယ္။ Realism ရွဳေထာင့္အေနနဲ႕ ၾကည့္ မယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အထက္မွာ ဘယ္သူမွ မရွိပါဘူး။ ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္အေနနဲ႕ လူအမ်ားရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို ထိခိုက္မွဳေတြ (ဥပမာ- မိမိႏိုင္ငံတြင္းမွာ မွီတင္းေနထိုင္တဲ့ ျပည္သူလူထုရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးေတြကို ပိတ္ပင္ ေစာ္ကားမွဳေတြ၊ ႏိုင္ငံေတာ္အၾကမ္း ဖက္ျပဳလုပ္တာေတြ၊ ႏိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္ရာဇ၀တ္မွဳေတြကို အားေပးေဆာင္ရြက္တာေတြ၊ လူအမ်ားစု ေသေၾကပ်က္စီးေစႏိုင္မယ့္ လက္နက္ခဲယမ္းထုတ္လုပ္မွဳေတြ) ကို လုပ္ေဆာင္ လာတဲ့အခါ ဘယ္သူေတြက အေရးယူမွာလဲ ဆိုတာက စဥ္းစားစရာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီအတြက္ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြေပၚလာတယ္။ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒေတြ ေပၚလာ တယ္။ ဒီဥပေဒေတြကို တႏိုင္ငံခ်င္းကပဲျဖစ္ျဖစ္၊ စုေပါင္းျပီးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အသံုးျပဳျပီး တရားဥပေဒ စိုးမိုးဖို႕ ေဆာင္ရြက္လာၾကတယ္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ တရားရံုးေတြ ေပၚလာတယ္။

လူေတြမွာ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားအတြက္ ဘက္လိုက္မွဳဆိုတာ ရွိသလို ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ေတြမွာလဲ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြား ဘက္လိုက္မွဳဆိုတာေလးေတြ ရွိတာအတြက္ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာတရားဥပေဒေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ တရားရံုးေတြရဲ႕ ထိေရာက္စြာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မွဳေတြမွာလဲ အားနည္းခ်က္ေလးေတြကေတာ့ ရွိေနဆဲပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ရပ္ရြာထဲမွာ တရားဥေပေဒ မရွိတာထက္စာရင္၊ ထိေရာက္မွဳနည္းေပမယ့္လဲ ရွိတာက ခံသာသလို၊ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္ေတြမွာလဲ အမ်ားျပည္သူရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို ထိခိုက္ေစတဲ့ ႏိုင္ငံေတြနဲ႕ အစိုးရေတြကို အေရးယူဒဏ္ခတ္မွဳ ရွိတာက ပိုမိုေကာင္းမြန္တာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတခုခ်င္းကပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႏိုင္ငံအမ်ားစုကပဲျဖစ္ျဖစ္ ျပဳလုပ္တဲ့ unilateral sanction, bilateral sanction, multilateral sanction ေတြ ေပၚေပါက္လာပါေတာ့တယ္။ ဒီလို sanction ေတြ လုပ္ၾကတဲ့အခါမွာ သံတမန္ေရး၊ စီးပြားေရး၊ စစ္ေရး စသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ သံတမန္ေရးအရ အေရးယူမွဳဆိုတာက သံတမန္ေရးရာ ဆက္ႏြယ္မွဳေတြကို ေလွ်ာ့ခ်တာ၊ ဒါမွမဟုတ္ ဖယ္ရွားပစ္တာျဖစ္ျပီး၊ စစ္ေရးအရ အေရးယူမွဳဆိုတာကေတာ့ စစ္ေရးအရ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မွဳကို ဆိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။ အခုဒီေဆာင္းပါးမွာ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕မွဳ (economic sanction) ကို အဓိကထားျပီး ေဖာ္ျပပါမယ္။

စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕မွဳဆိုတာကို Routledge ေဘာဂေဗဒ အဘိဓာန္ထဲမွာ ႏိုင္ငံတခုရဲ႕ အေျခခံ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ (သို႕မဟုတ္) ေပၚလစီမ်ားကို ေျပာင္းေစဖို႕အတြက္ အဲဒီႏိုင္ငံအေပၚမွာ အျခားႏိုင္ငံတခုကျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံအမ်ားစုကျဖစ္ေစ ျပဳလုပ္တဲ့ ကုန္သြယ္မွဳအတားအဆီးမ်ားနဲ႕ ကုန္သြယ္မွဳႏွင့္ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ ျပစ္ဒဏ္ခတ္အေရးယူမွဳမ်ားလို႕ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ ဆိုထားပါတယ္။ ဒီလိုစီးပြားေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳကို ႏိုင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒအေနနဲ႕ အသံုးျပဳခဲ့တာ အခုမွ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘီစီ 5th century ေလာက္က ေအသင္ႏိုင္ငံရဲ႕ အၾကီးအကဲျဖစ္တဲ့ Pericles က ေအသင္ရဲ႕ ရန္သူျဖစ္တဲ့ စပါတာေတြဘက္က ရပ္တည္ခဲ့တဲ့ Megra ဆိုတဲ့ ျမိဳ႕ျပႏိုင္ငံေလးကို ကုန္သြယ္မွဳပိတ္ဆို႕ဖို႕ ေအသင္အင္ပါယာတခုလံုးကို အမိန္႕ေပးခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းကာလေတြမွာ ကမၻာ့ႏိုင္ငံမ်ားအၾကားက ဒီလိုပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳေလးေတြ ၾကိဳၾကား ၾကိဳၾကား ေပၚေပါက္ခဲ့ေပမယ့္ ႏွစ္ဆယ္ရာစု ကနဦးပိုင္းကစျပီး၊ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးမွာ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳေတြ အမ်ားအျပား ေပၚေပါက္လာခဲ့ပါေတာ့တယ္။ ဥပမာ- ၁၉၁၄- ၁၉၁၈ ကာလက ျဗိတိန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံအေပၚ ပိတ္ဆို႕ အေရးယူမွဳေတြ၊ Co- Com လို႕ေခၚတဲ့ ေနတိုးအုပ္စုနဲ႕ ဂ်ပန္ကေန ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုအေပၚ ပိ္တ္ဆို႕အေရးယူမွဳေတြ၊ ကမၻာ့ကုလသမဂၢကေန ၁၉၉၀- ၂၀၀၃ ကာလမွာ အီရတ္ႏိုင္ငံအေပၚ အေရးယူပိတ္ဆို႕မွဳေတြ စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၆၅ ခု၊ စူးအက္ အေရးမွာတုန္းကဆိုရင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ သူ႕ရဲ႕ မဟာမိတ္ႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ ျဗိတိန္၊ ျပင္သစ္နဲ႕ အစၥေရးႏိုင္ငံတို႕ကိုပါ စီးပြားေရးအရ ဒဏ္ခတ္အေရးယူမွဳေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။

ဒီလိုစီးပြားေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳေတြ ျပဳလုပ္ရတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကလဲ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ပစ္မွတ္ႏိုင္ငံက ေပၚလစီေတြ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႕ကေန ပစ္မွတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေျပာင္းလဲမွဳ၊ အစိုးရေျပာင္းလဲမွဳ စတာေတြအထိ ရည္ရြယ္ခ်က္ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳး ကြာျခားပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးပညာရွင္ Barbour ကေတာ့ primary objective, secondary objective နဲ႕ tertiary objective ဆိုျပီး အမ်ိဳးအစား သံုးမ်ိဳး ခြဲျခားေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ primary objective ကေတာ့ ပစ္မွတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ျပဳမူေဆာင္ရြက္မွဳ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႕ ေပၚလစီေရးရာ ေျပာင္းလဲမွဳေတြပါ။ ဥပမာဆိုရရင္ အီရန္ႏိုင္ငံမွာ နယူးကလီးယားလက္နက္ထုတ္လုပ္ဖို႕ကို တားဆီးဖို႕အတြက္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳ၊ Rhodesia ႏိုင္ငံမွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးနဲ႕ ျငိမ္၀ပ္ပိျပားေရး ရရွိလာဖို႕အတြက္ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳ စတာေတြျဖစ္ပါတယ္။

Secondary objective ကေတာ့ economic sanction ျပဳလုပ္တဲ့ အစိုးရေတြအေနနဲ႕ သူတို႕ ႏိုင္ငံက ျပည္သူေတြရဲ႕ ေထာက္ခံအားေပးမွဳ ကို ရရွိဖို႕၊ credibility ရဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ Tertiary objective ကေတာ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အဆင့္ ေတြးေခၚမွဳေတြနဲ႕ ဆိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ အဆင့္အတန္းျမွင့္တင္ေရး၊ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒေတြရဲ႕ အသံုး၀င္မွဳကို ေဖာ္ေဆာင္ေရး၊ ႏိုင္ငံၾကီးတခ်ိဳ႕ရဲ႕ အေတြးအေခၚ၊ အယူအဆေတြကို ျဖန္႕ေ၀မွဳ စတာေတြအတြက္လဲ စီးပြားေရးအရ ပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳကို ႏိုင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒ တခုအေနနဲ႕ အသံုးျပဳတတ္ၾကပါတယ္။ ဥပမာဆိုရရင္ Abyssinian crisis မွာတုန္းက League of Nations ရဲ႕ အဆင့္ကို ျမွင့္တင္ဖို႕အတြက္ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳကို foreign policy tool တခုအေနနဲ႕ ျဗိတိန္ႏိုင္ငံက အသံုးျပဳခဲ့တာေတြ၊ ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒ western hemisphere မွာ ပ်ံ႕ႏွံလာကို ရပ္တန္႕ဖို႕ အေမရိကန္က strategic tool တခုအေနနဲ႕ အသံုးျပဳခဲ့တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ဘယ္လိုရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ ျပဳလုပ္တာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျပဳလုပ္တဲ့ အလုပ္တိုင္းမွာ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ ကေတာ့ ရွိရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေရရာတိက်တဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္မရွိပဲ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြအတြက္၊ ေရရာတိက်တဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္မရွိပဲ ဘ၀ကို ၾကံဳသလို ေလွ်ာက္လွမ္းေနသူေတြအတြက္ကေတာ့ ဘယ္ေလာက္ပဲ ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ ေကာင္းေနေန၊ ဘယ္ေလာက္ပဲ ဆႏၵေတြ ၾကီးမားေနေန ေအာင္ျမင္မွဳဆိုတာနဲ႕ အစဥ္အျမဲ ေ၀းကြာေနမွာပါပဲ။ အခုဆိုရင္ ကမၻာတလႊားမွာ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕အေရးမွဳေတြ ရာနဲ႕ခ်ီရွိခဲ့ပါျပီ။ တခုနဲ႕တခု ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ေတြမတူညီပါဘူး။ ဒါနဲ႕ပတ္သက္ျပီး ပညာရွင္ Lindsay ဆိုသူက စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မွဳ ရည္မွန္းခ်က္ေတြနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ framework of analysis ကို ေရးဆြဲေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။

ပထမတခ်က္ကေတာ့ compliance ပါ။ ပစ္မွတ္ႏိုင္ငံကို အေရးယူမွဳလုပ္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႏိုင္ငံတခုခုကပဲျဖစ္ျဖစ္ လိုခ်င္တဲ့ အေျခအေနတရပ္ဆီကို ေျပာင္းလဲေပးႏိုင္ေရးအတြက္ ရည္ရြယ္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမွဳ ျဖစ္စဥ္ ေဖာ္ေဆာင္မွဳေတြအတြက္ ဒီရည္မွန္းခ်က္ကို အသံုးျပဳေလ့ရွိပါတယ္။ ဥပမာဆိုရင္ ေတာင္အာဖရိကမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းမွဳပါ။ ေတာင္အာဖရိကနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး တခ်ိဳ႕က ေတာင္အာဖရိကမွာ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ အသြင္ကူးေျပာင္းမွဳအတြက္ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ေပၚေပါက္လာတာ မင္ဒဲလားတို႕ဘက္က အစြန္းေရာက္တဲ့ လုပ္ေဆာင္မွဳေတြကို စြန္႕လႊတ္လိုက္လို႕ လို႕ ေျပာဆိုၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒိုင္ယာေလာ့ခ္ျဖစ္လာဖို႕ဆိုတာ လက္ခုပ္ႏွစ္ဘက္တီးမွ ျမည္တာပါ။ မင္ဒဲလ္လားက ဒိုင္ယာေလာ့ခ္လို႕ ဘယ္ေလာက္ပဲေအာ္ေနေန၊ အဲဒီအခ်ိန္က အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ ေတာင္အာဖရိက အစိုးရက လက္မခံခဲ့ဖူးဆိုရင္ ဘာမွျဖစ္လာခဲ့မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီလို ေတာင္အာဖရိကအစိုးရကို ဒိုင္ယာေလာ့ခ္အေပၚမွာ စိတ္၀င္စားလာေအာင္ အဓိက တြန္းအားေပးခဲ့တာကေတာ့ multilateral economic sanction ပဲျဖစ္ပါတယ္။

ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ subversion ျဖစ္ပါတယ္။ ပစ္မွတ္ႏိုင္ငံက ေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕၊ ဒါမွမဟုတ္ရင္ အစိုးရအဖြဲ႕တခုလံုးကို ဖယ္ရွားဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာဆိုရရင္ က်ဴးဘားႏိုင္ငံအေပၚ စီးပြားေရးအရ အေရးယူပိတ္ဆို႕မွဳမွာ ကက္စထရိုကို သူ႕အာဏာကေန ဖယ္ရွားဖို႕ ရည္မွန္းခ်က္ပါပါတယ္။ ဒီပန္းတိုင္အတြက္ဆိုရင္ေတာ့ စီးပြားေရးအရ အေရးယူပိတ္ဆို႕မွဳတခုတည္းနဲ႕ မလံုေလာက္ပါဘူး။ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မွဳဟာလဲ ထိေရာက္ရမွာ ျဖစ္တဲ့အျပင္၊ အစိုးရေခါင္းေဆာင္ကို ဖယ္ရွားဖို႕၊ အစိုးရျဖဳတ္ခ်ဖို႕ ရည္မွန္းထားတဲ့ ပစ္မွတ္ႏိုင္ငံက ႏိုင္ငံသူ၊ ႏိုင္ငံသားမ်ားရဲ႕ စစ္ေရးစစ္မ်က္ႏွာ၊ စီးပြားေရး စစ္မ်က္ႏွာ၊ အေတြးအေခၚ စစ္မ်က္ႏွာ၊ ႏိုင္ငံတကာ စစ္မ်က္ႏွာစတဲ့ စစ္မ်က္ႏွာမ်ိဳးစံု ဖြင့္လွစ္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွဳ အရည္အခ်င္းေပၚမွာလဲ အမ်ားၾကီး မူတည္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာ ဒီလိုစစ္မ်က္ႏွာေပါင္းစံု ဖြင့္လွစ္ႏိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္း မရွိပါဘူး။ ႏိုင္ငံတကာစစ္မ်က္ႏွာအေပၚမွာပဲ မွီခိုျပီး၊ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ အေရးယူေပးမွဳကိုသာ အားကိုးတၾကီး ေစာင့္ေမွ်ာ္တတ္ေလ့ရွိတာေၾကာင့္၊ ဒီပန္းတိုင္နဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ထိေရာက္မွဳကေတာ့ အားနည္းေလ့ရွိပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ရည္မွန္းခ်က္ တမ်ိဳးကေတာ့ deterrence ပါ။ ပစ္မွတ္ႏိုင္ငံကို ေနာက္တခါ ဒီလိုျပစ္မွဳမ်ိဳးေတြ မက်ဴးလြန္ေစဖို႕ အေရးယူအျပစ္ေပးရင္း၊ တျခားႏိုင္ငံေတြကိုပါ ဥပမာ အေနနဲ႕ ျပလိုက္တာမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ- အီတလီႏိုင္ငံကို စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕ျပီး၊ ျဗိတိန္ႏိုင္ငံဟာ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံရဲ႕ aggression ကို ထိန္းခ်ဳပ္ေခ်ာက္လွန္႕ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ရည္မွန္းခ်က္တခုကေတာ့ international symbolism ပါ။ ကမၻာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို ပစ္မွတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ျပႆနာအေျခအေနမ်ားကို မီးေမာင္းထိုးျပေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ unilateral sanction ကေန bilateral sanction၊ အဲဒီကေန multilateral sanction အထိ တက္လွမ္းႏိုင္ဖို႕က ဒီ ရည္မွန္းခ်က္ကို ျပည့္မီွဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ရည္မွန္းခ်က္ တမ်ိဳးကေတာ့ domestic symbolism ပါ။ အေရးယူမွဳလုပ္တဲ့ ႏိုင္ငံရဲ႕ အစိုးရက သူ႕ရဲ႕ ျပည္သူလူထုအၾကားမွာ တရားမွ်တမွဳဘက္က ရပ္တည္တယ္၊ ကမၻာ့ေရးရာေတြမွာ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့အေနနဲ႕ popularity of government ကို ရယူတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕ အေရးယူမွဳနဲ႕ ပတ္သက္လို႕ pro- sanction campaign ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ anti-sanction campaign ပဲျဖစ္ျဖစ္ လုပ္မယ့္လူေတြ၊ အဖြဲ႕အစည္းေတြဟာ grass-root level activities ေတြကို စနစ္တက် အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမယ္လို႕ ဆိုလိုတာပါ။ policy makers ေတြကိုပဲ တိုက္ရိုက္ lobby လုပ္ျပီး၊ grass-root activism အားနည္းတဲ့ဘက္က ေရရွည္မွာ မခံႏိုင္ပဲ ရွံဳးတတ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီေတာ့ အခုလို ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ၊ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ပံုသ႑ာန္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕မွဳဟာ ထိေရာက္မွဳ ရွိပါသလား ဆိုတာကို ေမးစရာျဖစ္လာပါတယ္။

စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳဟာ ထိေရာက္ပါသလား။


စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳရဲ႕ ထိေရာက္မွဳနဲ႕ ပတ္သက္ျပီးေလ့လာမွဳေတြ အမ်ားအျပား ေပၚေပါက္ခဲ့ပါတယ္။ ေအာင္ျမင္မွဳေတြလဲ ရွိခဲ့သလို၊ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ မျပည့္မွီပဲ ရုတ္သိမ္းလိုက္ရတာေတြလဲ ရွိပါတယ္။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္က Robert Pape ဆိုတဲ့ ပညာရွင္တေယာက္က ကမၻာတ၀ွမ္းက စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕မွဳ ျဖစ္ရပ္ (၁၁၅) ခုကို ေလ့လာျပီး၊ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕ အေရးယူမွဳဟာ ထိေရာက္သလား၊ မထိေရာက္ဘူးလားဆိုတာကို ေလ့လာခဲ့ဖူးပါတယ္။ ထိေရာက္မွဳ ဆိုတဲ့ အပိုင္းကို သူက criteria သံုးခု ခ်မွတ္ျပီး တိုင္းတာပါတယ္။ ပထမတခ်က္က ပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္၊ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ ျပည့္မွီတာျဖစ္ျပီး၊ ဒုတိယတခ်က္က ပစ္မွတ္ရဲ႕ ျပဳမွဳေဆာင္ရြက္မွဳ ေျပာင္းလဲျခင္း မရွိေသးခင္မွာ အေရးယူမွဳ စတင္ျပဳလုပ္ခဲ့သလား ဆိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တခါတရံမွာ ပစ္မွတ္က သူ႕ဘာသာသူ ေျပာင္းလဲမွဳအေပၚမွာ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မွဳရဲ႕ အေရးယူမွဳေၾကာင့္လို႕ ေရာေထြးေျပာတတ္ၾကလို႕ ဒီအခ်က္ကို ထည့္သြင္းထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တတိယအခ်က္ကေတာ့ ပစ္မွတ္ရဲ႕ ေျပာင္းလဲလာမွဳေတြဟာ တျခားအေၾကာင္းအရာေတြေၾကာင့္ မဟုတ္ပဲ၊ ပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳတခုတည္းေၾကာင့္ ဟုတ္သလား ဆိုတဲ့ အခ်က္ပါ။ ဒီအခ်က္ သံုးခ်က္နဲ႕ ျဖစ္ရပ္ (၁၁၅) ခုကို ေလ့လာခဲ့ရာမွာ (၅) ခုပဲ ထိေရာက္ခဲ့တာကို ေတြ႕ရွိရပါတယ္။

အျခားပညာရွင္တဦးျဖစ္တဲ့ Elizabeth Rogers ကေတာ့ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳဆိုတဲ့ သေဘာတရားဟာ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမွဳရွဳေထာင့္ကေနၾကည့္ရင္ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိတဲ့အတြက္ ေပၚလစီခ်မွတ္သူမ်ားဘက္ကေန ခ်မွတ္မွဳေတြကိုသာ လူသိခံျပီး၊ ေအာင္ျမင္မွဳေတြကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားျခင္း မရွိတဲ့အတြက္ အႏုတ္လကၡဏာအျဖစ္သာ လူအမ်ားက သိတတ္ေလ့ရွိေၾကာင္း ဆန္းစစ္ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ HSE လို႕ အမ်ားက သိထားတဲ့ ပညာရွင္သံုးဦးျဖစ္တဲ့ Hafbauer, Scott, Elliot တို႕ကလဲ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မွဳဟာ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ကို ျပည့္မွီဖို႕ အကန္႕အသတ္နဲ႕ အသံုး၀င္မွဳပဲရွိတာ မွန္ေပမယ့္၊ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕မွဳဟာ လံုး၀ မထိေရာက္တာေတာ့ မဟုတ္ဘူးလို႕ အဆိုျပဳၾကပါတယ္။ သူတို႕ရဲ႕ ပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳ ျဖစ္ရပ္ (၁၁၅)ခု ဆန္းစစ္ခ်က္မွာေတာ့ ျဖစ္ရပ္ (၄၀)မွာ ေအာင္ျမင္မွဳေတြ ရရွိခဲ့တယ္လို႕ ေဖာ္ျပၾကပါတယ္။ သူတို႕ ဆန္းစစ္ခ်က္ေတြဟာ အထက္မွာ ေျပာခဲ့တဲ့ ပညာရွင္ Pape ရဲ႕ ဆန္းစစ္ခ်က္ေတြနဲ႕ တူတာေတြ ရွိေပမယ့္၊ Pape ဆိုထားခဲ့တဲ့ ပစ္မွတ္ႏိုင္ငံကို အေရးယူမွဳမွာ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မွဳနည္းလမ္းတခုတည္းကိုပဲ သံုးရမယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္နဲ႕ေတာ့ မကိုက္ညီပါဘူး။ သူတို႕ကေတာ့ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳ ထိေရာက္ဖို႕အတြက္ စစ္ေရးအရ အေရးယူမွဳေတြ၊ တျခားေသာ သံတမန္ေရး အေရးယူမွဳေတြပါ ေပါင္းစပ္ျပဳလုပ္ဖို႕ လိုအပ္ေၾကာင္း ေျပာဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။

တခ်ိဳ႕ေသာ ပညာရွင္ေတြကေတာ့ စစ္ေရးအရ အေရးယူမွဳကသာ အထိေရာက္ဆံုးနည္းလမ္း ျဖစ္တာအတြက္ေၾကာင့္၊ liberal alternative view to war ျဖစ္တဲ့ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳကို အခ်ိန္ကုန္ခံ၊ ျပဳလုပ္မေနပဲ military instruments ေတြနဲ႕သာ ေျဖရွင္းဖို႕ အၾကံျပဳေျပာဆိုၾကပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြကပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႏိုင္ငံတခုခ်င္းစီအလိုက္ကပဲျဖစ္ျဖစ္ ပစ္မွတ္ႏိုင္ငံအေပၚ အေရးယူႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းမ်ားကို ထည့္သြင္းေဖာ္ျပပါမယ္။ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းေတြအေနနဲ႕ကေတာ့ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ပစ္မွတ္ႏိုင္ငံေတြအေပၚမွာ multilateral economic sanctions ခ်မွတ္ျခင္းနဲ႕ military intervention ျပဳလုပ္ဖို႕ authorised လုပ္ေပးျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ဒီလိုေရးရာေတြမွာ အေရးပါတဲ့ UN Security Council ကိုယ္တိုင္မွာက log- rolling problem လို႕ေခၚတဲ့ ျပႆနာတရပ္ကို ရင္ဆိုင္ေနရပါတယ္။ ဒီျပႆနာရဲ႕ အရင္းခံကေတာ့ ဗြီတိုအာဏာကို က်င့္သံုးႏိုင္တဲ့ P5 ငါးႏိုင္ငံပဲျဖစ္ပါတယ္။ crisis တခုဟာ ဒီႏိုင္ငံငါးခုထဲက တႏိုင္ငံနဲ႕ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႏိုင္ငံ အမ်ားစုနဲ႕ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဆက္စပ္ေနတဲ့အခါမွာ တျခားေသာ ႏိုင္ငံတခုကပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႏိုင္ငံမ်ားကပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေထာက္ခံမွဳမေပးတာ၊ ဗီြတိုအာဏာ က်င့္သံုးတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျပႆနာကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္ဖို႕ ဆိုတာက အေတာ္ပဲ ခဲယဥ္းလွသလို၊ UN security council ရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္မရပဲ ႏိုင္ငံတခုကေန တျခားႏိုင္ငံတခုကို လူသားခ်င္းစာနာလို႕ပဲေျပာေျပာ၊ ဘာပဲေျပာေနေန စစ္ေရးအရ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မွဳျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ဖို႕ ဆိုတာက ခဲယဥ္းလွတာေၾကာင့္၊ ႏိုင္ငံေတြအေနနဲ႕က တျခားႏိုင္ငံတခုအေပၚ အေရးယူမွဳ လုပ္တဲ့အခါမွာ ထိေရာက္မွဳ အားနည္းတဲ့ economic sanction ကိုပဲ ျပဳလုပ္ႏိုင္ၾကတာ မ်ားပါတယ္။

ေယဘူယ်အားျဖင့္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံတခုခ်င္းအလိုက္ တျခားႏိုင္ငံတခုကို အေရးယူမွဳ လုပ္တဲ့အခါမွာ foreign policy tools ေတြအေနနဲ႕ သံုးႏိုင္တာေတြကေတာ့
(၁) no action (ဘာမွမဆိုင္တဲ့ အေနနဲ႕ ေရွာင္ဖယ္ေနျခင္း)
(၂) Diplomatic measures- Economic sanctions (သံတမန္နည္းလမ္းမ်ား၊ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳ)
(၃) Limited Bombings (အကန္႕အသတ္ျဖင့္ ဗံုးခ်ဲမွဳ)
(၄) Unconventional Warfare (လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးမ်ားတြင္ ကူညီပံ့ပိုးမွဳ)
(၅) Peacekeeping operations (ျငိမ္းခ်မ္းေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ား ေစလႊတ္မွဳ)
(၆) Total War (အလံုးစံုစစ္ပြဲဆင္ႏႊဲမွဳ) တို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

၂၁ ရာစုရဲ႕ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္းမွာ ႏိုင္ငံအမ်ားစု အေနနဲ႕ တျခားႏိုင္ငံေရးရာနဲ႕ ပတ္သက္ရင္ ျပည္တြင္းေရး ၀င္မစြက္ဖက္ဘူးဆိုျပီး ေရွာင္ဖယ္ေနတာ၊ဒါမွမဟုတ္ရင္လဲ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕ အေရးယူမွဳလုပ္တာ ေတြေလာက္ကိုပဲ အမ်ားဆံုး လုပ္ႏိုင္လာပါေတာ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္လဲ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕မွဳဟာ ထိေရာက္မွဳ အားနည္းေပမယ့္လဲ၊ ဒါကိုပဲ အေရးယူဖို႕ စဥ္းစားမယ္ဆိုရင္ ဒါကိုပဲ ေရြးစရာရွိတာမို႕ လုပ္ေနၾကတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုဆက္လက္ျပီး စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳကို ထိေရာက္မွဳ အားနည္းေစတဲ့ အခ်က္မ်ားကို ဆက္လက္တင္ျပပါမယ္။

စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳရဲ႕ အားနည္းခ်က္မ်ား။


စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳရဲ႕ ပထမဆံုးေသာ အားနည္းခ်က္ကေတာ့ ဒီအေပၚမွာထားတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ၾကီးမားမွဳ ျပႆနာျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတခုအေပၚမွာ ပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳလုပ္လိုက္တာနဲ႕ ဒီလိုအေရးယူမွဳအေပၚမွာ ေအာင္ျမင္ေတာ့မွာပဲ ဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ၾကီးပါ။ အထူးသျဖင့္ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံေတြက အစိုးရေတြကို ျဖဳတ္ခ်ဖို႕ ၾကိဳးစားၾကတဲ့ အတိုက္အခံေတြနဲ႕ ျပည္သူလူထုေတြျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေသာ ႏိုင္ငံေတြမွာဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးအသိပညာ အားနည္းမွဳေၾကာင့္ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳဆိုတာၾကီးကို ေမွာ္လက္နက္ၾကီးလို႕ ထင္တတ္ၾကပါတယ္။ တျခားလိုအပ္တဲ့ စစ္မ်က္ႏွာေတြမွာ ျဖည့္ဆည္းၾကိဳးပမ္းမွဳေတြ မရွိေတာ့ပဲ unilateral sanction ျဖစ္ေအာင္ အာရံုစိုက္ၾကိဳးပမ္း၊ အဲဒီကေန multilateral sanction ၾကီး ျဖစ္ေတာ့မွာပဲဆိုျပီး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြထား၊ အဲဒီမွာတင္ UN Security Council ရဲ႕ log-rolling problem နဲ႕သြားေတြ႕၊ တလိမ့္ေခါက္ေခြးျပန္ျပဳတ္က်၊ တျခားစစ္မ်က္ႏွာမွာလဲ ျဖည့္ဆည္းထားတာေတြ မရွိေတာ့ ဒါၾကီးကိုပဲ အာရံုျပန္စိုက္၊ multilateral sanction မဟုတ္တဲ့အတြက္ ထိေရာက္မွဳကလဲအားနည္း၊ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မွဳရုတ္သိမ္းဖို႕ ေအာ္သူေတြကလဲ ေပၚလာနဲ႕ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ရွိျပီးသား unilateral sanction ေလး ေပ်ာက္သြားမွာစိုးလို႕ က်ားကုတ္က်ားခဲ လိုက္ဆြဲသူေတြကဆြဲ၊ မဆြဲသူေတြကလဲ “sanction ေလးပဲအားကိုးစရာရွိတာ၊ ဒါေလးေပ်ာက္သြားရင္ေတာ့ ဒီတသက္ မႏိုင္ေတာ့ပါဘူး” ဆိုျပီး စိတ္ဓာတ္ေတြက်ၾက၊ ႏိုင္ငံတကာ တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႕ စကားေျပာဆိုတဲ့အခါမွာ “ထိေရာက္တယ္ေျပာရတာကလဲအခက္၊ မထိေရာက္ဘူးေျပာရရင္ကလဲ အခက္”မို႕ မသိပါဘူးဆိုျပီး ဆင္ေ၀ွ႕ရန္ေရွာင္ လုပ္ၾကရနဲ႕ လံုးခ်ာလည္လိုက္ကုန္ေတာ့တာပါပဲ။ ဒါကေတာ့ ကနဦးပိုင္းမွာကတည္းက စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မွဳနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာအေရးယူမွဳဆိုတာကို ေမွာ္လက္နက္ၾကီးတခုလို ယံုၾကည္အားကိုးလိုက္ၾကတဲ့ strategic failure ရလာဒ္ပါ။ အဆန္းတက်ယ္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိပါတယ္။

ပညာရွင္ Rarick ဆိုသူက စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မွဳ ထိေရာက္ဖို႕ လိုအပ္တဲ့ Prerequisites (၆) ရပ္ကို ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒီေျခာက္ရပ္ကေတာ့ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳမွာ modest policy ကိုသာ ခ်မွတ္ရပါမယ္။ ကုန္သြယ္ေရးပိတ္ဆို႕မွဳနည္းလမ္းေတြေရာ၊ ဘ႑ာေရးပိတ္ဆို႕မွဳနည္းလမ္းေတြကိုပါ တျပိဳင္တည္းျပဳလုပ္ရပါမယ္။ ပိတ္ဆို႕ခံရတဲ့ တိုင္းျပည္ဟာ တျခားေသာ တတိယႏိုင္ငံေတြ၊ အဖြဲ႕ေတြဆီက ေထာက္ပံ့မွဳမရရပါဘူး။ ပိတ္ဆို႕မွဳျပဳလုပ္တဲ့ ႏိုင္ငံဟာ ပိတ္ဆို႕ခံရတဲ့ ႏိုင္ငံထက္ စီးပြားေရးအေဆာက္အအံု ပိုၾကီးရပါမယ္။ ပိတ္ဆို႕မွဳ ျပဳလုပ္တဲ့အခါမွာ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ ပူးေပါင္းပါ၀င္မွဳ လိုအပ္ပါတယ္။ ပိတ္ဆို႕ခံရတဲ့ တိုင္းျပည္ဟာ ႏိုင္ငံေရးအရေရာ၊ စီးပြားေရးအရပါ အားနည္းတဲ့ တိုင္းျပည္ျဖစ္ရပါမယ္။ ဒီအခ်က္ (၆)ရပ္လံုးနဲ႕ မကိုက္ညီပဲ ျပဳလုပ္တဲ့ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕ အေရးယူမွဳ ေတြဟာ ထိေရာက္ဖို႕ မလြယ္ကူပါဘူး။

ေနာက္ထပ္အားနည္းခ်က္တခုကေတာ့ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳဆိုတဲ့ သေဘာတရားကိုယ္တိုင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီသေဘာတရားဟာ အေၾကာင္းအရာမ်ိဳးစံု၊ ရွဴေထာင့္မ်ိဳးစံုနဲ႕ ပတ္သက္ဆက္စပ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ စီးပြားေရးအေရးယူ ပိတ္ဆို႕မွဳဆိုတာကို ရွဳေထာင့္မ်ိဳးစံုကၾကည့္ျပီး၊ ကြဲျပားျခားနားတဲ့ အျမင္ေတြကလဲ ေပၚေပါက္လာေတာ့တာပါပဲ။ ဒါေတြဟာ တႏိုင္ငံတည္းမွာ၊ တခ်ိန္တည္းမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံေပါင္းမ်ားစြာမွာ၊ ျဖစ္ရပ္ေပါင္းမ်ားစြာမွာ၊ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာမွာ၊ လမ္းေဘးစကား၀ိုင္းေတြကေန တကၠသိုလ္ ဆက္မီနာေတြ၊ ပါလီမန္ေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာ အစည္းအေ၀းခန္းမေတြအထိ ေနရာမ်ားစြာမွာ ကိုယ္ျမင္ရာ အျမင္ေတြကို အသြင္သ႑ာန္မ်ိဳးစံုနဲ႕ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾက၊ ေဖာ္ထုတ္ေနဆဲ၊ ဆက္လက္ျပီးေတာ့လဲ ေဆြးေႏြးေနၾကရင္း၊ အေျဖခက္တဲ့ ပုစၦာ တပုဒ္ကို နည္းေပါင္းစံုနဲ႕ ရွင္းလင္းေနၾကဦးမွာပါပဲ။ ဒီေတာ့ ဒီလို မတူညီတဲ့ ရွဳေထာင့္ေတြၾကားမွာ ဘာေတြလုပ္ဖို႕ လိုအပ္သလဲ ဆိုတာ ေမးစရာ ရွိလာပါတယ္။


မတူညီတဲ့ရွဳေထာင့္ေတြၾကားကေန ဘာေတြလုပ္သင့္ၾကသလဲ။


ဒီသေဘာတရားကို မဟာဗ်ဴဟာ ရွဳေထာင့္၊ ႏိုင္ငံျခားေရး ရွဳေထာင့္ကေန ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳဟာ ထိေရာက္မွဳ အားနည္းတာ မွန္ေပမယ့္ အာဏာရွင္အစိုးရေတြရဲ႕ ျပည္သူလူထုအေပၚ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မွဳေတြကို ႏိုင္ငံတကာက လက္မခံဘူးဆိုတဲ့ သတင္းစကားကို ေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မွဳကို ရုတ္သိမ္းလိုက္မယ္ဆိုရင္ အာဏာရွင္အစိုးရေတြအတြက္ ျပည္သူလူထုကို ပိုမိုဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ဖို႕ အခြင့္အလမ္းရသြားပါတယ္။ အတိုက္အခံေတြဘက္က ႏိုင္ငံတကာက အကူအညီေပးေနတယ္။ လာေပးဦးမွာ။ ေစာင့္ေနဆိုတဲ့ အလြန္အက်ြံသတင္းစကားကို ျပည္သူလူထုဆီကို ေပးခဲ့ဖူးတယ္ဆိုရင္ေတာ့ အေျခအေနက ပိုဆိုးတတ္ပါတယ္။ ျပည္သူလူထုဟာ အတိုက္အခံေတြအေပၚမွာေရာ၊ ႏိုင္ငံတကာအေပၚမွာပါ ယံုၾကည္မွဳနည္းသြားျပီး၊ အာဏာရွင္ရဲ႕ ပံုစံခြက္ထဲကေန ထြက္ဖို႕ မၾကိဳးစားေတာ့ပဲ ျဖစ္သြားတတ္တာမ်ိဳးပါ။ ဒီလိုဆိုရင္ေတာ့ သန္းနဲ႕ ခ်ီ၊ သိန္းနဲ႕ခ်ီတဲ့ ျပည္သူေတြအားလံုးရဲ႕ ဘ၀ေနာင္ေရးေတြဟာ ရင္ေလးစရာျဖစ္လာမွာ အေသအခ်ာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ မဟာဗ်ဴဟာရွဳေထာင့္က ၾကည့္သူေတြအေနနဲ႕ တဘက္ကေန unilateral sanction ကို က်ားကန္ထိန္းထားဖို႕လိုသလို၊ ႏိုင္ငံတကာ စစ္မ်က္ႏွာမွာပဲ ပံုအပ္ကိုးကြယ္ထားတဲ့ ေပၚလစီေတြ၊ ဗ်ဴဟာေတြကို ေျပာင္းလဲ ေရးဆြဲသင့္ပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးတခုမွာ လိုအပ္တဲ့ စစ္မ်က္ႏွာေတြအားလံုးကို ဟန္ခ်က္ညီေအာင္ ၾကိဳးစားဖို႕လိုအပ္ပါတယ္။ ျ

ပည္သူူလူထုကိုလဲ လြဲမွားျပီး မျဖစ္ႏိုင္မယ့္ သတင္းစကားေတြ ထပ္တလဲလဲေျပာလို႕ ဖုန္းကြယ္လိမ္ညာေနမယ့္အစား၊ အမွန္တရားကို ေျပာျပရင္း “ မတရားမွဳကို ခ်ဳပ္ျငိမ္းႏိုင္မယ့္ အင္အားဟာ ကိုယ္တိုင္ဆီမွာပဲရွိတယ္။ ကယ္တင္ရွင္မေမွ်ာ္နဲ႕။ ေခါင္းေဆာင္မေမွ်ာ္နဲ႕။ ကိုယ္သာ ကယ္တင္ရွင္ျဖစ္ေအာင္လုပ္၊ ကိုယ့္ဘာသာ ကိုယ္ဦးေဆာင္ဆိုတဲ့” အေျခအေနမွန္ကို မီးေမာင္းထိုးျပလိုက္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ကမၻာတလႊားမွာ လူထုအားေၾကာင့္၊ ျပဳတ္က်ခဲ့ရတဲ့ အာဏာရွင္ေတြအမ်ားၾကီးပါ။ အေရးေပၚလာတဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာမွ ေပၚထြက္လာတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္းေတြကလဲ အမ်ားၾကီးပါ။ ထာ၀ရေခါင္းေဆာင္ဆိုတာ မရွိပါဘူး။ ဒီေန႕ေခါင္းေဆာင္ဟာလဲ နက္ျဖန္အတြက္ ေခါင္းေဆာင္ေကာင္း ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ ပုဂၢိဳလ္ေရးကိုးကြယ္မွဳေတြ၊ ေစာင့္ေမွ်ာ္မွဳေတြ၊ ဦးေဆာင္ႏိုင္တာ မဟုတ္ပဲ ထာ၀ရေခါင္းေဆာင္ လုပ္ေနတာေတြနဲ႕ကေတာ့ အခ်ိန္ေတြ တစတစ ကုန္သြားရံုကလြဲလို႕ တျခားဘာမွ ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး။

အျခားတဘက္ကေန ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးရွဳေထာင့္က ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မွဳ ဆိုတဲ့ သေဘာတရားရဲ႕ ေနာက္ကြယ္မွာ spillover effects ေတြ ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ multilateral sanctions ေတြမွာ ပစ္မွတ္ထားတဲ့ အစိုးရအၾကီးအကဲမ်ားကိုသာမကပဲ ျပည္သူလူထုကိုပါ ထိခိုက္သြားတာေတြ ရွိပါတယ္။ Unilateral sanction / Bilateral sanction ေတြမွာက်ေတာ့ ကုန္သြယ္ေရး ပိတ္ဆို႕မွဳေရာ၊ ဘ႑ာေရးပိတ္ဆို႕မွဳေရာ ျပဳလုပ္ဖို႕ဆိုတာ ႏိုင္ငံအနည္းအက်ဥ္းကပဲ လုပ္ႏိုင္တာေၾကာင့္ ျပည္သူလူထုကို ထိခိုက္မွဳနည္းပါတယ္။ တျခားေသာ တတိယႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အကူအညီက အလ်င္အျမန္ အစားထိုးသြားတာေၾကာင့္ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕မွဳေၾကာင့္ ျဖစ္ရတဲ့ spillover effects ေတြက မရိွသေလာက္ ရွားပါးပါတယ္။ အာဏာရွင္ တိုင္းျပည္အမ်ားစုမွာကေတာ့ ျပည္သူလူထုေတြ ဆင္းရဲငတ္မြတ္ရတာ၊ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း ရွားပါးရတာေတြက စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕အေရးယူမွဳထက္စာရင္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရးေပၚလစီ ညံ့ဖ်င္းမွဳေတြ၊ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမွဳေတြ၊ စီးပြားေရးအေဆာက္အအံုကို အာဏာရွင္နဲ႕ အာဏာရွင္ အသိုင္းအ၀ိုင္းေတြကသာ ၾကိဳးကိုင္ျခယ္လွယ္မွဳေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တာ မ်ားပါတယ္။ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕မွဳ စတင္တဲ့ အခ်ိန္နဲ႕ တျခားတတိယႏိုင္ငံက အစားထိုး၀င္ေရာက္မွဳ အခ်ိန္ၾကားက ကြာဟမွဳေတြေၾကာင့္ အဲဒီအခ်ိန္ႏွစ္ခုၾကားမွာ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္သြားတဲ့ လူဦးေရ အနည္းအက်ဥ္းကေတာ့ ရွိပါလိမ့္မယ္။ ဒီအတြက္ ကို္ယ္ခ်င္းစာတယ္၊ ဒီလို ထိခိုက္မွဳေၾကာင့္ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႕မွဳကို ရုတ္သိမ္းဖို႕ လိုအပ္တယ္လို႕ ထင္သူေတြလဲ ရွိပါတယ္။ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕မွဳေၾကာင့္ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳ ထိခိုက္တယ္လို႕ ျမင္သူေတြလဲ ရွိတတ္ပါတယ္။ သူ႕ရွဳေထာင့္နဲ႕ သူေတာ့ မွန္ေနတာပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအျမင္ ရွိသူေတြအေနနဲ႕ကလဲ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႕မွဳ ရုတ္သိမ္းလိုက္တဲ့အခါမွာ ျပည္ပရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳေၾကာင့္ ေထာင္နဲ႕ ခ်ီတဲ့ လူေတြရဲ႕ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းသစ္ေတြ ရလာႏိုင္သလို၊ အာဏာရွင္ေတြအတြက္ ျပည္သူလူထုကို ပိုမိုဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းသစ္ေတြ ရရွိသြားမယ္ဆိုတဲ့ အမွန္တရားတခုကို လက္ခံရင္း၊ အာဏာရွင္ေတြ လက္ထဲေရာက္ေနတတ္တဲ့ စီးပြားေရးအခြင့္အလမ္းေတြကို လူထုအက်ိဳးအတြက္ ျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လို divert လုပ္မလဲ၊ ပိတ္ဆို႕မွဳဖြင့္လိုက္လို႕ ပိတ္ဆို႕ခဲ့ဖူးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳေတြ စတင္၀င္ေရာက္လာတဲ့အခါ ပိတ္ဆို႕ထားစဥ္မွာတုန္းက ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္ေနတဲ့ တတိယႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳေတြနဲ႕ conflicts of interests ျဖစ္ရာက ဆက္ႏြယ္လာမယ့္ ဆိုးက်ိဳးေတြကို ဘယ္လိုရွင္းမလဲ၊ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳအေပၚမွာ ကန္႕သတ္ခ်က္ေတြရွိေနတဲ့ အာဏာရွင္အစိုးရေတြရဲ႕ ဥပေဒေတြကို ေျပာင္းလဲယူႏိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္းနဲ႕ ပါ၀ါ ကိုယ့္မွာ ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ၊ Cross- Border acquisitions ေတြကို ဘယ္လိုကိုင္တြယ္မလဲ။ ကမၻာ့စီးပြားေရးပ်က္ကပ္ဆိုက္ေနတဲ့ ဒီေခတ္ကာလၾကီးမွာ ကမၻာ့ဘ႑ာေရးနဲ႕ ဆက္စပ္ေပၚလာမယ့္ Economic Exposure, Transaction Exposure, Translation Exposure စတဲ့ Foreign Exchange Exposures ေတြကို စီမံခန္႕ခြဲဖို႕ေကာ ကိုယ့္စီးပြားေရးအေဆာက္အအံုနဲ႕ ဘ႑ာေရးစနစ္က အဆင္သင့္ ျဖစ္ေနသလား ဆိုတာေတြကို ျပန္လည္သံုးသပ္ျပီး လိုအပ္တာေတြ ျဖည့္ဆည္း၊ သင့္ေလ်ာ္တာေတြ လုပ္ဖို႕ လိုအပ္လွပါတယ္။ ႏိုင္ငံ႕ ေရးရာ ကိစၥေတြမို႕ စာတေစာင္၊ ေပတဖြဲ႕နဲ႕ေတာ့ ျပီးဆံုးႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ စီးပြားေရး ေပၚလစီ စာတမ္း မဟုတ္တဲ့ အတြက္ အေသးစိတ္မေရးလိုေတာ့ပါဘူး။

ဒါေၾကာင့္ နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ထိုင္ျပီး “ကၾကီးပါ”၊ ”ယ ပက္လက္ပါ”၊ “ ဒ ေဒြးပါ”၊ “င္ ငသတ္ပါ” နဲ႕ ျငင္းခုန္မွဳေတြ လုပ္ေနၾကတာထက္စာရင္ ကိုယ္ၾကည့္တဲ့ ရွဳေထာင့္၊ ကိုယ္ယံုၾကည္တဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္အေပၚမွာ အေျခတည္ျပီး၊ ကိုယ့္လမ္းနဲ႕ကိုယ္ ထိေရာက္ေအာင္လုပ္ႏိုင္တာေတြ ျပဳလုပ္ၾကဖို႕ အေလးအနက္ထား တိုက္တြန္းလိုပါတယ္။ အေရးၾကီးတာကေတာ့ capability ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒေတြ၊ အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရး မူ၀ါဒေတြမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းၾကီးေတြမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ တျခားႏိုင္ငံ (သို႕) ျပိဳင္ဘက္လုပ္ငန္းၾကီးေတြကို ေလ့လာသံုးသပ္တဲ့အခါ vision ေတြ၊ intent ေတြဆိုတာထက္ capability ဆိုတဲ့ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရည္စြမ္းကို အဓိကထားျပီး အကဲျဖတ္ရပါတယ္။ ဗိုက္ဆာရင္ မုန္႕စားမယ္လို႕ ေၾကာ္ျငာကပ္ထားေပမယ့္၊ ဆာလာတဲ့ အခ်ိန္မွာ ပိုက္ဆံမရွိရင္ မစားႏိုင္ပဲ၊ ပိုက္ဆံရွိေနတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေၾကျငာစရာေတာင္မလိုပဲ ဆာလာတဲ့အခ်ိန္မွာ ေကာက္ျပီး ၀ယ္စားလိုက္ႏိုင္တာမ်ိဳးကို ဆိုလိုတာပါ။ vision ေတြကို ထုတ္ျပန္ေၾကျငာခ်က္ေတြ ထုတ္ျပီး ဘယ္ေလာက္ပဲ ေၾကျငာထား၊ ေၾကျငာထား၊ intent ေတြကို တကမၻာလံုးၾကားေအာင္ ဘယ္ေလာက္ေအာ္ေျပာေအာ္ေျပာ၊ ေနာက္ဆံုးေတာ့လဲ capability မရွိရင္ ဘာမွလုပ္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ capability ရွိတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေကာက္ခါငင္ခါ ေပၚလာတဲ့ vision, intent ေတြကို ခ်က္ခ်င္းအေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ္ေျပာတဲ့ intent ေတြ ျဖစ္လာဖို႕၊ capability ဘယ္လိုရွိလာေအာင္လုပ္မလဲဆိုတာကိုသာ စဥ္းစားသံုးသပ္ရင္း၊ အခ်ိန္ကို အက်ိဳးရွိစြာ သံုးသင့္ၾကပါေၾကာင္း တိုက္တြန္းေရးသားလိုက္ရပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (၇၊ ၅၊ ၂၀၀၉)


(စာေရးသူသည္ ျဗိတိန္ႏိုင္ငံ၊ Aberdeen တကၠသိုလ္၊ ဘုရင့္ေကာလိပ္မွ ႏိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒအထူးျပဳ ေဘာဂေဗဒ မဟာ၀ိဇၹာဘြဲ႕၊ စစ္မဟာဗ်ဴဟာေလ့လာေရးပညာ မဟာသိပၸံဘြဲ႕မ်ား ရရွိထားျပီး၊ အၾကမ္းဖက္မွဳႏွင့္ ႏိုင္ငံျဖတ္ေက်ာ္ ရာဇ၀တ္မွဳႏွိမ္နင္းေရး၊ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး ဆိုင္ရာ ေလ့လာသူ သုေတသီတဦး ျဖစ္ပါသည္)

ရည္ညႊန္းကိုးကား

Barber, J. (1979) ' Economic sanction as a policy instrument', International Affairs, 55 (3)

Elliot, K. (1998) ' The sanction glass half full of empty', International Security, 23 (1)

Hufbauer, G., Scott, J. & Elliot, K. (2007) Economic sanction reconsidered: History and current policy, 3rd edition

Lindsay, J. (1998) ' Trade sanctions as policy instrument'. International Quarterly, 30 (2)

Mack, G.& Khan A. (2000) 'The efficacy of UN sanctions', Security Dialogue, 31 (3)

Pape, R. (1998) 'Why economic sanctions still do not work?', International Security, 23 (1)

Pape, R. (1997) ' Why economic sanctions don't work?', International Security, 22 (2)

Rogers, E. (1996) ' Using economic sanctions to control regional conflicts'. Security Studies, 5 (4)

Rarick, C. (2006) 'Destroying a Country in order to save it: The Folly of Economic sanctions against Myanmar', Economic Affairs, 26 (2)

Schreiber, A. (1973 ) 'Economic coercion: an instrument of Foreign Policy', World Politics, Vol. 25

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္>>>

Monday, May 4, 2009

အေတာင္မဲ့..ငွက္တေကာင္




ငါ႔ရင္ထဲရွိခဲ့ဘူးတဲ့ ၿမိဳ႕ပ်က္ႀကီးအေၾကာင္း
အလင္းတန္းတခုနဲ႕..
အေတာင္မရွိတဲ့ ငွက္တေကာင္အေၾကာင္း
ရာသီပ်က္သြားတဲ့ ေစ်းကြက္တခု
ပါးပါးကေလးေတြ႕ရတဲ့ ျဖစ္တည္မႈ
ရင္ခြင္တခု ခိုးလိုးခုလုျဖစ္ခဲ့ဘူးတယ္…။

ေစာင္းႀကိဳးေတြ တင္းေနတာကို
ညင္းညင္သာသာ မတီးတတ္ပါလား
ပဋိပကၡတရားကို ဒြိဟပြားေစတာလား
ရွိသမွ်အမွားကို ကလိျပ…ျပေနတာလား
အိုဘယ္ သူေယာင္မေရ
မင္းဖန္ဆင္းလို႕ အသစ္ျဖစ္ရင္ေတာင္
ကမၻာႀကီးမွာ တယ္မလြယ္ဘူးကြဲ႕…။

အပင္သန္တိုင္း မ်ိဳးေစ့မွန္မတဲ့လား
မ်ိဳးပြားပံုတူေတြ ကမၻာေပၚမွာရွိေနတာေလ..
ငယ္ငယ္တုန္းက ခ်ိဳမိုင္မိုင္ကခဲ့တိုင္း
ပန္တ်ာသည္ ျဖစ္မလာဘူးကြဲ႕
ခ်စ္ျခင္း၊မုန္းျခင္းသည္ ရာဇဝင္မျဖစ္
ေရာမၿမိဳ႕ပ်က္ႀကီိးသာ…။

အမွားေတြကို မ်ိဳမ်ိဳခ်ေနသေလာက္
ဝမ္းတလံုးေကာင္း ေခါင္းမခဲတာကလား
ကဗ်ာဆရာသည္ ႏွလံုးသားကိုေဖာက္ထြင္းတတ္သတဲ့
အသစ္မဟုတ္ေပမဲ့ မေဟာင္းေသးတာကေတာ့
ေနေရာင္မျမင္ရတဲ့အရပ္မွာ လူသားေတြၾကာရွည္မေနဘူးဆိုတာပါပဲ…။

ယဥ္ထြန္း

အျပည့္အစံုဖတ္ခ်င္ရင္>>>

  © ဦးဂင္ႀကီး ျမန္မာ သို႕မဟုတ္ ေတာ္လွန္ဘေလာ္ဂါ ၂၀၀၈

ေအာက္မွ အေပၚသို႕