ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္...(ဂါမဏိ)

ေမ (၂)ရက္ႏွင့္ (၃)ရက္က အင္အားျပင္းထန္မႈအဆင့္ ၾကယ္ ၄ ပြင့္ရွိ၍ တနာရီ မိုင္ ၁၂ဝ ႏႈန္းျဖင့္ နာဂစ္ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္း တိုက္ခတ္ ခဲ့ရာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လူ (၂)သိန္းခန္႔ ေသသည္ဟု ကုလသမဂၢႏွင့္ အန္ဂ်ီအိုမ်ားက ခန္႔မွန္းၾကသည္။ နအဖက ၁၃၃၆၅၅ ေယာက္ေသ ဆံုး ေပ်ာက္ဆံုးေနသည္ဟု ဆိုသည္။ အမည္မေဖာ္လိုသည့္ နအဖအစိုးရ အရာရွိႀကီးတဦးကမူ ေသဆံုးသူ အေရအတြက္ ၆ သိန္းေက်ာ္ သည္ဟု တရားမဝင္ ေျပာျပသည္။ ဤသို႔ မုန္တိုင္းႀကီးမ်ား တုိက္ခတ္မႈဒဏ္ခ်က္ကို အျခားဘဝတူ တတိယကမၻာ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ ္္ၾကည့္ေသာအခါ ယခုလို ေတြ႔ရသည္။
လြန္ခဲ့သည့္ ၁၇ ႏွစ္ျဖစ္ေသာ ၁၉၉၁ ခုက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္း (ၾကယ္ ၅ ပြင့္၊ တနာရီ မိုင္ ၁၆ဝ) တြင္ လူ ၁၃၅ဝဝဝ (တ သိန္းသံုးေသာင္းခြဲ) ေသခဲ့့သည္။ သို႔ေသာ္ ၂ဝဝ၇ ႏိုဝင္ဘာလက ဆီဒါဆုိင္ကလုန္း (ၾကယ္ ၅ ပြင့္၊ တနာရီ မိုင္ ၁၆ဝ)ေၾကာင့္ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္တြင္ လူ ၁ဝဝဝဝ (တေသာင္း) ခန္႔သာေသခဲ့သည္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္လည္း ၁၉၉၉ ႏိုဝင္ဘာလက ၾသရစ္သ ဆိုင္ကလုန္းမုန္တိုင္း (ၾကယ္ ၅ ပြင့္၊ တနာရီ မိုင္ ၁၆ဝ) တိုက္ရာ လူ ၁ဝဝဝဝ (တေသာင္း) ေသခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၆ ႏိုဝင္ဘာလက ဒူးရင္းတိုင္ဖြန္းမုန္တိုင္း (ၾကယ္ ၄ ပြင့္၊ တနာရီ မိုင္ ၁၄ဝ) တိုက္၍ ဖိလစ္ပိုင္ႏွင့္ ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံတို႔တြင္ လူ ၁၅ဝဝ ေသခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၄ မတ္လမွာ ဂါဖီလို ဆိုင္ကလုန္မုန္ တိုင္း (ၾကယ္ ၅ ပြင့္၊ တနာရီ မိုင္ ၁၆ဝ) တုိက္၍ အာဖရိကတိုက္ မာဒါဂါစကာႏိုင္ငံတြင္ လူ ၄ဝဝ နီးပါး ေသခဲ့သည္။

လြန္ခဲ့သည့္ ၃၈ ႏွစ္ျဖစ္ေသာ ၁၉၇ဝ က အေရွ႕ပါကစၥတန္ ဆိုင္ကလုန္း (ၾကယ္ ၃ ပြင့္၊ တနာရီ ၁၁၅ မိုင္) တြင္ လူ ၅ သိန္း ေသခဲ့သည္။ လြန္ခဲ့ သည့္ ႏွစ္ ၄ဝ ျဖစ္ေသာ ၁၉၆၈ ခု ေမလက ရခိုင္ျပည္ တျပည္လံုးကို စိစိညက္ညက္ ေၾကသြားေစခဲ့သည့္ထိုေခတ္ကနာမည္ေက်ာ္ ရခိုင္ေလမုန္တိုင္းႀကီး (ၾကယ္ ၄ ပြင့္၊ တနာရီ မိုင္ ၁၅ဝ) တြင္ လူ ၁ဝဝဝ ေက်ာ္သာ ေသခဲ့သည္။ လူ ၁၈ဝဝ ေက်ာ္ေသသျဖင့္ အႀကီးအ က်ယ္ နာမည္ပ်က္သိကၡာက်သြားေသာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ကက္ထရီနာ ဟာရီကိန္း မုန္တိုင္းမွာ ၾကယ္ ၅ ပြင့္ အဆင့္ရွိၿပီး တနာရီ ၁၇၅ မိုင္ႏႈန္း တိုက္ခတ္ခဲ့သည္။
ဤအခ်က္မ်ားကိုၾကည့္လွ်င္ ၂ဝ ရာစု အကုန္ႏွင့္ ၂၁ ရာစု အစပိုင္း၌ ဆင္းရဲေခတ္ေနာက္က်သည့္ တတိယကမၻာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ၂ဝ ရာစု အလယ္ပိုင္းႏွင့္ ယွဥ္ပါက ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေလမုန္တိုင္းဒဏ္ ခံႏိုင္ရည္ျပင္ဆင္မႈ တိုးတက္လာသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာ ႁခြင္းခ်က္ျဖစ္ေနသည္။ ၾကယ္ ၄ ပြင့္အဆင့္၊ တနာရီ မိုင္ ၁၂ဝ ဆုိင္ကလုန္းမုန္တိုင္း တခုေၾကာင့္ ပံုမွန္အားျဖင့္ ၂၁ ရာစုဆန္း တ တိယကမၻာ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံတြင္ လြန္ေရာကြၽံေရာ လူ ၁ဝဝဝဝ ခန္႔သာ ေသႏိုင္သည္။
သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ စစ္အာဏာရွင္စနစ္၏ ယုတ္ညံ့မႈ၊ ကိုယ္က်ဳိးၾကည့္မႈမ်ားေၾကာင့္ ကာကြယ္ ကယ္တင္ႏိုင္ရမည့္ အျပစ္မဲ့ ျပည္သူ႔အ သက္ေပါင္းမ်ားစြာ မလိုအပ္ဘဲ အလြန္အကြၽံ ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရသည္။ မုန္တိုင္းႀကိဳတင္ သတိေပးစနစ္ ညံ့ဖ်င္း (သို႔) မရွိ၊ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရး အေဆာက္အဦစနစ္ ညံ့ဖ်င္း (သို႔) မရွိ၊ ပညာေပးစနစ္မ်ား ညံ့ဖ်င္း (သို႔) မရွိ။ ဤသို႔ျဖင့္ နအဖႏွင့္ နာဂစ္လက္ေအာက္တြင္ အလြန္ဆံုး အားျဖင့္ ေသဆံုးသူ ၁ဝဝဝဝ (၁ ေသာင္း) မွာ နာဂစ္ေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး၊ ယင္းထက္ပိုလြန္၍ ေသဆံုးသူမ်ားမွာ မေသသင့္ဘဲႏွင့္ နအဖစစ္ အုပ္စု ပေယာဂေၾကာင့္ ေသဆံုးရျခင္းပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။ ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံတကာ အကူအညီမ်ားႏွင့္ ျပည္တြင္း အကူအညီမ်ားကို ပိတ္ပင္ ျခင္း၊ အကန္႔အသတ္ အမ်ဳိးမ်ဳိး ခ်မွတ္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ေနာက္ထပ္ အသက္မ်ား ထပ္မံဆံုး႐ႈံးရျခင္း၊ မလိုအပ္ဘဲ ႐ုပ္ခႏၶာအရႏွင့္ စိတ္ပိုင္း ဆိုင္ရာအရ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ထိခိုက္နစ္နာ ပ်က္စီးျခင္းမ်ားလည္း ႀကီးႀကီးမားမား ရွိေနသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း အဓမၼလုပ္အားေပးမႈ အပါအဝင္ လူ႔အခြင့္အေရး ဆံုး႐ႈံးရမႈမ်ား၊ စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္း ဆံုး႐ႈံးရမႈမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံသား ၂ သန္း ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ တရားမဝင္ ေရႊ႕ေျပာင္း အလုပ္လုပ္ေနရကာ မေလးရွားႏိုင္ငံတြင္လည္း ၅ သိန္းႏွင့္ ၁ သန္းၾကား ေရႊ႕ ေျပာင္းလုပ္ကိုင္ေနရသည္။
ဤသို႔ တရားမဝင္ ေရႊ႕ေျပာင္းကူးဝင္လာၾကရာ၌ ၂ဝဝ၈ ဧၿပီ ၉ ရက္က ထိုင္းႏိုင္ငံ ရေနာင္းမွ ထိုင္းေတာင္ပိုင္းသို႔ ခိုးပို႔သည့္ ကြန္တိန္နာ ကားထဲ ေလမြန္းၿပီး ျမန္မာ ၅၄ ေယာက္ ေသခဲ့ရသည္။ ၂ဝဝ၇ ဒီဇင္ဘာ ၂ဝ ရက္ကလည္း ေကာ့ေသာင္းမွ ရေနာင္းသို႔ ခိုးကူးသည့္ စက္ ေလွေမွာက္၍ ျမန္မာႏိုင္ငံသား ခ်င္းလူမ်ဳိး ၄၅ ေယာက္ေသခဲ့ရသည္။ ၂ဝဝ၈ မတ္လ ၂ ရက္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး ေလွစီးေျပး ဒုကၡသည္ ၅ဝ ပင္လယ္ထဲ ေမ်ာေနသည္ကို သီရိလကၤာေရတပ္က ေတြ႔ရွိကယ္ဆယ္ခဲ့ရသည္။ ႏွစ္ပတ္ၾကာ ေမ်ာေနစဥ္အတြင္း အစာေရ စာျပတ္၍ လူ ၂ဝ ေသခဲ့ရသည္။ ၂ဝဝ၈ မတ္ ၈ ရက္ကလည္း ႐ိုဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး ေလွစီးေျပး ဒုကၡသည္ ၁၂ဝ ပါ စက္ေလွတစီး ဘဂၤလား ပင္လယ္ေအာ္ထဲ နစ္ျမဳပ္ခဲ့ရာ ၅ ေယာက္သာ အသက္ရွင္ခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၇ ဇြန္လက ထိုင္းႏိုင္ငံ တာ့ခ္ခ႐ုိင္ ဝန္ေက်ာက္တြင္ တရားမဝင္ ျမန္မာအလုပ္သမားမ်ားကို ခိုးပို႔သည့္ ကားေမွာက္၍ ၂၅ ေယာက္ ေသခဲ့ရသည္။
ဤလထဲမွာပင္ တာ့က္ခ႐ိုင္အတြင္း ျမန္မာအလုပ္သမားမ်ား ခိုးပို႔သည့္ ကားတိုက္၍ ၁ဝ ေယာက္ ေသေသးသည္။ ၂ဝဝ၆ ေအာက္တို ဘာလတြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံ သင္းဘူ ရီေဒသ၌ အလားတူ လူေမွာင္ခိုကား ေမွာက္၍ ၅ ေယာက္ေသကာ ၂၈ ေယာက္ ဒဏ္ရာရခဲ့သလို ၂ဝဝ၇ ေအာက္တိုဘာတြင္လည္း ပက္ခ်္ဘူရီအရပ္တြင္ လူေမွာင္ခိုကားေမွာက္၍ တရားမဝင္ျမန္မာအလုပ္သမား ၈ ေယာက္ေသကာ ၁၄ ေယာက္ဒဏ္ရာရခဲ့ျပန္သည္။ ၂ဝဝ၈ ဇန္နဝါရီ ၁၅ ရက္တြင္မူ ကန္ခ်နဘူရီေဒသ ေရေလွာင္ကန္ကို ခိုးျဖတ္ေနေသာ လူေမွာင္ခိုေလွ ေမွာက္၍ ကေလးငယ္မ်ား အပါအဝင္ ျမန္မာ ၇ ေယာက္ ေသခဲ့သည္။ ၂ဝဝ၈ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၇ ရက္တြင္မူ ရေနာင္းမွ ဟတ္ယိုင္သြား လူေမွာင္ခိုကားကို ထိုင္းလံုျခံဳေရးက ပစ္ခတ္၍ ၉ ႏွစ္သား ရခိုင္ကေလး ေမာင္ဦးမင္းစိုးေသၿပီး ၃ ဦး ဒဏ္ရာရခဲ့သည္။
နအဖစစ္အစိုးရ လက္ထက္တြင္ ကရင္ျပည္၌ ရြာေပါင္း ၃ဝဝဝ ေက်ာ္ ဖ်က္ဆီးခံရၿပီး ကရင္အရပ္သား ၃ဝဝဝ ေက်ာ္ အသတ္ခံရသည္။ ကရင္ျပည္၊ မြန္ျပည္ႏွင့္ တနသၤာရီေဒသတို႔တြင္ ျပည္သူ ၆ သိန္းေက်ာ္မွာ ျပည္တြင္းအိုးအိမ္မဲ့ ဒုကၡသည္ IDP ျဖစ္ေနၿပီး ရြာပံုး ရြာေရွာင္ မ်ားတြင္ ေနရာအတည္တက်မရွိ လွည့္လည္ေရႊ႕ေျပာင္း ေနထိုင္ေနရသည္။ ကရင္ျပည္တြင္ ၁၉၈၈ ႏွင့္ ၂ဝဝ၄ ၾကား၌ အနည္းဆံုး က ရင္အမ်ဳိးသမီး ၁၂၅ ေယာက္ မုဒိမ္းက်င့္ခံရသည္။ ကရင္နီျပည္တြင္လည္း ျပည္သူ ၁ သိန္းနီးပါးမွာ အလားတူ အိုးအိမ္မဲ့ဒုကၡသည္ ျဖစ္ ေနသည္။ ဤေဒသမ်ားတြင္ ၅ ႏွစ္ေအာက္ကေလး ေသႏႈန္းမွာ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုး ပ်မ္းမွ်ႏႈန္းထက္ ႏွစ္ဆေက်ာ္ေနသည္။
ရွမ္းျပည္တြင္မူ ရြာေပါင္း ၂ဝဝဝ ခန္႔ဖ်က္ဆီးခံရၿပီး ရွမ္းျပည္သူ ၂ဝဝဝ ခန္႔ အသတ္ခံရသည္။ ရွမ္း လူထု ၄ သိန္း ျပည္တြင္းအိုးအိမ္မဲ့ ဒုကၡသည္ ျဖစ္ေနသည္။ ၁၉၉၆ ႏွင့္ ၂ဝဝ၁ ၾကား၌ အနည္းဆံုး အမ်ဳိးသမီး ၆၂၅ ေယာက္ မုဒိမ္းက်င့္ခံရသည္။ ဤသည္မွာ လက္လွမ္း မွီသေလာက္ ေကာက္ယူရရွိသည့္ စာရင္းသာ ျဖစ္သည္။ တကယ္တမ္းအားျဖင့္ ကရင္ျပည္၊ ကရင္နီျပည္၊ ရွမ္းျပည္တို႔တြင္ မုဒိမ္းက်င့္ ခံရသည့္ အမ်ဳိးသမီး အေရအတြက္၊ အသတ္ခံရသည့္ ျပည္သူလူထု အေရအတြက္တုိ႔မွာ အထက္ပါ စာရင္းမ်ားထက္ မ်ားစြာပို သည္။ အိုးအိမ္ အတည္တက်မရွိ ေတာထဲေတာင္ထဲ လွည့္ပတ္ေရွာင္ပုန္း ေနၾကရသျဖင့္ ငွက္ဖ်ား၊ တီဘီ၊ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့မႈႏွင့္ ေရာဂါဘယ အမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ေထာင္ေသာင္းခ်ီ၍လည္း မေသသင့္ဘဲ ေသေနၾကရသည္။ ကရင္၊ ကရင္နီ၊ မြန္၊ ရွမ္း ျပည္သူလူထု ႏွစ္သိန္းေက်ာ္မွာ ထိုင္းနယ္စပ္သို႔ နယ္စပ္ေက်ာ္ စစ္ေျပးဒုကၡသည္မ်ားအျဖစ္ ေရာက္ရွိေနရသည္။
၂ဝဝ၇ စက္တင္ဘာလက သံဃာေတာ္တို႔၏ လႈပ္ရွားမႈကို နအဖစစ္အစိုးရက ရက္ရက္စက္စက္ ၿဖိဳခြင္းခဲ့ရာ ဗုဒၶဘာသာ သံဃာေတာ္ ၁၅ ပါးအပါအဝင္ ဆႏၵျပသမား ၁ဝဝ နီးပါး အသတ္ခံခဲ့ရသည္။ ၁၉၈၈ ခုေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အက်ဥ္းေထာင္မ်ားအတြင္း၌လည္း ႏိုင္ငံ ေရးအက်ဥ္းသား ၁၅ဝ နီးပါး ေသဆံုး ခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။ ေထာင္ႏွင့္ေသာင္းႏွင့္ ခ်ီေသာ သာမန္ရာဇဝတ္ အက်ဥ္းသားမ်ားလည္း အက်ဥ္း ေထာင္မ်ား၊ ရဲဘက္စခန္းမ်ား၊ ေရွ႕တန္းစစ္ေျမျပင္မ်ား၌ ေသဆံုးခဲ့ၾက၊ ေသဆံုးေနၾကသည္။
စင္စစ္အားျဖင့္ နအဖစစ္အာဏာရွင္တို႔၏ ေပၚလစီမ်ား၊ လုပ္ရပ္မ်ား၊ ေတြးေခၚစဥ္းစားမႈမ်ားမွာ ညံ့ဖ်င္းျခင္း၊ မွားယြင္းေနျခင္းမွ် မဟုတ္ ္္ေပ။ ဆရာျမသန္းတင့္ ေျပာဖူးသည့္ ဆိုးယုတ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ Evil ျဖစ္သည္။ ဟစ္တလာ အပါအဝင္ ကမၻာေပၚမွ အဆိုးဆံုး အာဏာရွင္ မ်ားႏွင့္ ထပ္တူထပ္မွ် ျဖစ္သည္။ သံဃာကိုပင္ ေျဗာင္အတိအလင္း သတ္ရဲေသာ ဗမာျပည္အာဏာရွင္တို႔အတြက္ မလုပ္ႏိုင္စရာ ဆိုး ယုတ္မႈဟူသည္ ဘာမွမရွိ။
ကေမၻာဒီးယားႏိုင္ငံတြင္ ခမာနီအစိုးရလက္ထက္ ၁၉၇၅ မွ ၁၉၇၉ အထိ ေလးႏွစ္အတြင္း ျပည္သူ ၂ သန္း ေသခဲ့ရာ လူငါးေသာင္းမွ ရွစ္ ေသာင္းမွာ အသတ္ခံရျခင္းျဖစ္ၿပီး က်န္တသန္းေက်ာ္မွာ ခမာနီအစိုးရ ေပၚလစီမ်ားေၾကာင့္ ငတ္ျပတ္ဖ်ားနာ ပင္ပန္းဆင္းရဲ၍ ေသၾက ရျခင္း ျဖစ္သည္။ အေရွ႕တီေမာ ႏိုင္ငံတြင္လည္း အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံက ၁၉၇၅ မွ ၁၉၉၉ အထိ တိေမာသား ၂ ေသာင္းကို သတ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ အင္ဒို နီးရွား အစိုးရေၾကာင့္ ျဖစ္ရသည့္ ငတ္ျပတ္ပင္ပန္းမႈႏွင့္ ေရာဂါဘယမ်ားေၾကာင့္ ေနာက္ထပ္ တိေမာသား ၉ ေသာင္း ေသခဲ့သည္။
အီရတ္အာဏာရွင္ ဆဒၵန္ဟူစိန္က ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ ကာ့ဒ္တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိး ၅ ေသာင္းကို ဓာတုလက္နက္ျဖင့္ လူမ်ဳိးတံုး စစ္ဆင္ေရး လုပ္ခဲ့သည္။ ရဝမ္ဒါႏိုင္ငံ၌ အာဏာရွင္အစိုးရႏွင့္ လက္ပါးေစတို႔က ၁၉၉၄ ဧၿပီလမွ ဇူလိုင္လအထိ ရက္ေပါင္း ၁ဝဝ အတြင္း လူ ၈ဝဝဝ ဝဝ (ရွစ္သိန္း)ကို သတ္ပစ္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၂-၉၅ မွာ ဆားဘီးယားႏွင့္ ၾသဇာခံ ေဘာ့စ္နီးယား ခြဲထြက္ဆာ့ဘ္တို႔က ေဘာ့စ္နီးယား - ဟာဇီ ဂိုဗီးနား တြင္ မြတ္ဆလင္မ်ားအေပၚ လူမ်ဳိးတံုး စစ္ဆင္ေရး လုပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၅ ဇူလိုင္လက ဆဘရင္နီကာၿမိဳ႕တြင္ ေဘာ့စ္နီးယားအရပ္ သား ၈ဝဝဝ ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး မလာဒစ္ ဦးစီးေသာ ဆားဘီးယားတပ္က သတ္ပစ္ခဲ့သည္။ လူမ်ဳိးတံုးသတ္ပြဲမ်ား အဓိက က်ဴးလြန္သည့္ ဆာ့ဘ္လက္မရြံ႕တပ္ဖြဲ႔ အမည္မွာ စေကာ္ပီယံ ဟူ၏။
ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း နာဇီဂ်ာမဏီႏိုင္ငံက ဂ်ဴးလူမ်ဳိး ၆ သန္း၊ ဆိုဗီယက္ျပည္သူ ၂၅ သန္းႏွင့္ ေသာင္းႏွင့္ခ်ီေသာ ဥေရာပျပည္သူ မ်ား ကို သေစခဲ့သည္။ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ငတ္ျပတ္မႈဒဏ္၊ ေရာဂါဘယဒဏ္တို႔ျဖင့္ အသက္ဆံုးရျခင္း ျဖစ္သည္။ စစ္ႀကီးအၿပီး၌ ဂ်ာ မန္ဖက္ ္ဆစ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအား ႏ်ဴရင္ဘတ္ စစ္ခံု႐ံုးမွာ ခံု႐ံုးတင္စစ္ေဆး အျပစ္ေပးခဲ့သည္။ ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္ (လူမ်ဳိးတံုး သုတ္သင္မႈ) ဆိုေသာ အ ယူအဆသည္ ဥပေဒပိုင္းအရ ထိုအခ်ိန္မွ အစျပဳခဲ့ၿပီးေနာက္ ကုလသမဂၢက ၁၉၄၈ ခုတြင္ ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္ ကြန္ဗင္းရွင္း စာခ်ဳပ္ကို အေသအ ခ်ာ ေရးဆြဲျပ႒ာန္းခဲ့ရာ ၁၉၅၁ ခုမွာ စတင္အသက္ဝင္ခဲ့ၿပီး ယခုအခါ ျမန္မာအပါအဝင္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံ ၁၃ဝ ေက်ာ္က လက္ခံအတည္ျပဳထား သည္။ ဤသေဘာတူစာခ်ဳပ္ ပုဒ္မ ၂ တြင္ ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္ကို ယခုလို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ထားသည္။

“ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ လူအုပ္စု သို႔မဟုတ္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးဆုိင္ရာ လူအုပ္စု သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ လူအုပ္စုတခုကို တခုလံုးေသာ္လည္းေကာင္း၊ တစိတ္တပိုင္းေသာ္လည္းေကာင္း ဖ်က္ဆီးပစ္ရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ေအာက္ပါလုပ္ရပ္မ်ားကို က်ဴးလြန္ျခင္း။

(က) ယင္းလူအုပ္စု အဖြဲ႔ဝင္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ျခင္း၊
(ခ) ယင္းလူအုပ္စု အဖြဲ႔ဝင္မ်ားကို ႐ုပ္ခႏၶာပိုင္းအရ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ စိတ္ပိုင္းအရ ေသာ္လည္းေကာင္း ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ထိခိုက္နစ္နာ ေစျခင္း၊
(ဂ) တခုလံုးအရ သို႔မဟုတ္ တစိတ္တပိုင္းအရ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ပ်က္စီးမႈျဖစ္ေစရန္ အေသအခ်ာ စီစဥ္ထားသည့္ ဘဝအေျခအေနမ်ားကို ယင္းလူအုပ္စုအေပၚ၌ သက္ေရာက္ေစျခင္း၊
(ဃ) ယင္းလူအုပ္စုအတြင္း ကေလးေမြးဖြားမႈမ်ားကို တားျမစ္ရန္ ရည္ရြယ္သည့္ အစီအမံမ်ား ခ်မွတ္ျခင္း၊ (င) ယင္းလူအုပ္စုမွ ကေလး သူငယ္မ်ားကို အျခားလူစုသို႔ အတင္းအဓမၼ ေရႊ႕ေျပာင္းပစ္ျခင္း။”

၁၉၉၄ ခု ရဝမ္ဒါႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ခံု႐ံုးက ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္ကို ယခုလို ထပ္မံခ်ဲ႕ထြင္၍ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုခဲ့သည္။

“လူအုပ္စုတခုကို မေသ႐ံုတမယ္ မဝေရစာ ေကြၽးထားျခင္း၊ ေနအိမ္မ်ားမွ စနစ္တက် ေမာင္းထုတ္ျခင္း၊ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈကို အနိမ့္ဆံုး လိုအပ္ခ်က္ထက္ ႏွိမ့္ခ်ပစ္ျခင္း။... ယင္းလူအုပ္စုကို တခုလံုးအရ သို႔မဟုတ္ တစိတ္တပိုင္းအရဖ်က္ဆီးပစ္ရန္ အထူးရည္ ရြယ္ ခ်က္ျဖင့္ မုဒိမ္းမႈ၊ လိင္ကိစၥ အၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္ျခင္း။”

ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ အပိုဒ္ခြဲ (ခ) မွာ မႏုႆေဗဒ ပညာရွင္ ကဗ်ာဆရာ ေဖသက္နီ ေျပာခဲ့ဖူးသည့္ မဲန္တယ္လ္ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္ ေခၚ စိတ္ဓာတ္ေရးရာ ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္ကို ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ ျပည္သူ ျပည္သားမ်ား၏ စိတ္ဓာတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ခံယူခ်က္မ်ား၊ က်င့္ဝတ္တန္ ဖိုးမ်ား၊ စာရိတၱ စာရဏတရားမ်ားကို ဖ်က္ဆီးပစ္ျခင္း ျဖစ္သည္။ နအဖလက္ထက္တြင္ ကိုယ္က်ဳိးၾကည့္ အက်င့္ပ်က္မႈမ်ား ႏိုင္ငံႏွင့္အ ဝွမ္း ထိန္းမႏိုင္ သိမ္းမရ ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ ႀကီးထြားေနသည္။ သာမန္ျပည္သူထဲမွ ျဖစ္လာေသာ ရယက၊ ၾကံ့ဖြတ္၊ စြမ္းအားရွင္၊ မီးသတ္ တို႔သည္ စစ္အာဏာရွင္တို႔ထံမွ အ႐ိုးအရင္းေလး ရဖို႔အတြက္ ဇာတ္တူသားျဖစ္ေသာ ျပည္သူလူထုကို ရက္ရက္စက္စက္ စားကုန္ၾက သည္။ ဤသို႔ စာရိတၱ စာရဏ ပ်က္ျပားမႈမ်ား တႏိုင္ငံလံုး လႊမ္းမိုးႀကီးစိုးေနရာ နယ္စပ္ေက်ာ္လြန္၍ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ား၊ အတုိက္အခံ အဖြဲ႔မ်ားထဲမွာပင္ ရင္ေမာတုန္လႈပ္ဖြယ္ လႈိက္စားေနသည္။
ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္သည္ လူသားမ်ဳိးႏြယ္ ဆန္႔က်င္ေရး ရာဇဝတ္မႈမ်ား၏ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္ၿပီး စစ္ကာလ အတြက္သာမက စစ္မျဖစ္သည့္ ကာလ အတြက္လည္း အက်ဳံးဝင္သည္။
ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္ က်ဴးလြန္သည့္ အာဏာရွင္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ လူ႔အသက္ကို တန္ဖိုးမထားသည့္ သေဘာထား ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ားပ်ံ႕ႏွံ႔ေနၿပီး အာ ဏာရွင္ ဘက္ေတာ္သားတို႔က က်န္ႏိုင္ငံသားတို႔အား ဘာသာကြဲ ဒိ႒ိမ်ား၊ အ႐ိုင္းအစိုင္းမ်ား၊ သ႐ုပ္ပ်က္မ်ား၊ ဥပေဒေဘာင္ ျပင္ပကလူ မ်ား၊ ေအာက္တန္းစား လူမ်ဳိးမ်ား၊ ခြဲထြက္ေရး သမားမ်ား၊ ေသာင္းက်န္းသူ အဖ်က္သမားမ်ား၊ မင္းမဲ့ဝါဒီမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား၊ နယ္ခ်ဲ႕ လက္ပါးေစမ်ား၊ ပုဆိန္႐ိုးမ်ား၊ လူတန္းစား ရန္သူမ်ား၊ တန္ျပန္ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား စသျဖင့္ တံဆိပ္အမ်ဳိးမ်ဳိး သမုတ္ၿပီး
ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္ကို က်ဴးလြန္ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ကိုယ့္အတြက္ကိုမူ ျမင့္ျမတ္ေသာ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ေနသူမ်ား၊ ျမင့္ျမတ္ေသာ လူမ်ဳိးမ်ား၊ အမ်ဳိးဘာသာသာသနာ သန္႔ရွင္းတည္တံ့ေရးကို ေစာင့္ထိန္းသူမ်ား၊ အသိအျမင္ ျပည့္ဝရင့္က်က္သူမ်ား၊ တိုင္းျပည္ကို အဓိက ေစာင့္ ေရွာက္ေနရသူမ်ား၊ ႏိုင္ငံအတြက္ အဓိက အနစ္နာခံေနသူမ်ား၊ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား၊ စစ္မွန္သည့္ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား စသည္ျဖင့္ မိမိတို႔ ကိုယ္မိမိ သတ္မွတ္ၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ ျပည္သူ၊ ႏိုင္ငံေတာ္၊ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ၊ အမ်ဳိးသား၊ မ်ဳိးခ်စ္၊ ဝံသာႏု၊ စည္းလံုးညီၫြတ္ေရးဟူေသာ စကားလံုးမ်ားကို ဆိုင္ဆိုင္ မဆိုင္ဆိုင္ ေရလဲႏွင့္ သံုးေလ့ရွိသည္။
ဂ်ာမန္ဆိုရွယ္ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီႏွင့္ ဂ်ာမန္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတို႔က နာဇီအာဏာရွင္အစိုးရကို အၾကမ္းမဖက္ေရးနည္း၊ လက္နက္ကိုင္ ပုန္ကန္နည္း၊ လွ်ဳိ႕ဝွက္လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္နည္း စသည့္နည္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ ဆန္႔က်င္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၄၄ ခုတြင္ ဒီမိုကေရစီလိုလားသူ ဗိုလ္ ခ်ဳပ္မ်ားဦးစီး၍ ဂ်ာမန္စစ္တပ္က ဟစ္တလာကို ဗံုးခြဲလုပ္ၾကံ အာဏာသိမ္းရန္ အထိပင္ စီစဥ္ခဲ့သည္။ မေအာင္ျမင္ခဲ့။ ေနာင္တြင္ ဘူလ္ ေဂးရီးယား သမၼတ ျဖစ္လာမည့္ ဂ်ာမန္ကြန္ျမဴနစ္ေခါင္းေဆာင္ ဒီမီထေရာ့ဗ္ (႐ိုက္ခ်္စတက္လႊတ္ေတာ္ မီး႐ႈိ႕မႈျဖင့္ အမႈဆင္ အဖမ္းခံရ ၿပီးေနာက္ တရားခြင္၌ ကမၻာေက်ာ္ေလွ်ာက္လဲခ်က္ ေပးခဲ့သူ)သည္ ကြန္ျမဴနစ္ပီပီ ျပည္တြင္းမွ ျပည္သူ႔အင္အားကို အဓိကထားၿပီး နာဇီ အာဏာရွင္စနစ္ ျဖဳတ္ခ်ေရး အယူအဆကို ရပ္တည္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အေမရိကန္-အဂၤလိပ္- ႐ုရွား မဟာမိတ္ စစ္အင္ အားျဖင့္ ဂ်ာမန္အာဏာရွင္စနစ္ ျဖဳတ္ခ်ေရးကို တက္ႂကြစြာ လႈပ္ရွား အက်ဳိးေဆာင္ေပးသူ ျဖစ္သြားသည္။ အီတလီ ဖက္ဆစ္အာဏာရွင္ တို႔ကို လည္း အီတလီ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၊ အီတလီ ဆိုရွယ္လစ္ပါတီ၊ အက္ရွင္ပါတီ၊ ခရစ္ယာန္ ဒီမိုကရက္ပါတီ စသည္တို႔က လက္နက္ကိုင္ တုိက္ပြဲ အပါအဝင္ သ႑ာန္အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ ဆန္႔က်င္အံတုခဲ့ၾကသည္။ အလားတူ ဂ်ပန္ဖက္ဆစ္တို႔ကိုလည္း ဂ်ပန္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီႏွင့္ ဒီမို ကေရစီအင္အားစုမ်ားက လွ်ဳိ႕ဝွက္အံတုခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ေနာက္ဆံုးတြင္ အေမရိကန္၊ ၿဗိတိန္၊ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုတို႔မွ (အဏုျမဴဗံုး အပါအဝင္) စစ္ေရးနည္းလမ္းျဖင့္သာ ဂ်ာမန္၊ အီတလီ၊ ဂ်ပန္ ဖက္ဆစ္အာဏာရွင္တို႔ကို ဇီဝိန္ေႁခြပစ္ႏိုင္ခဲ့သည္။
သည္ဘက္ေခတ္တြင္လည္း ဂ်ီႏိုဆိုက္ က်ဴးလြန္သည့္ အဆိုးဆံုး အာဏာရွင္တို႔ကို ျပင္ပမွ အင္အား သံုးသည့္နည္းျဖင့္သာ နိဂံုးခ်ဳပ္ေစ ႏိုင္ခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ကေမၻာဒီးယား၊ ရဝမ္ဒါ၊ အေရွ႕တိေမာ၊ ေဘာ့စ္နီးယား- ဟာဇီဂိုဗီးနား၊ ကိုဆိုဗို၊ လိုင္ေဘးရီးယား၊ ဆီယာ ရာလီယြန္း၊ ေဟတီ၊ ပနားမား၊ အီရတ္၊ အာဖဂန္နစၥတန္ စသည့္ ဥပမာမ်ား အထင္အရွားရွိေနသည္။ မည္သူမွ် ျငင္းမရႏိုင္သည့္ သက္ ေသသာဓကမ်ားျဖစ္သည္။ (ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာမ်ားတြင္သာ ျငင္းစရာမ်ား ေပၚတတ္သည္။ သို႔ရာတြင္ နဂိုမူလ အာဏာရွင္ ျပႆ နာေလာက္ မႀကီးေတာ့သည္မွာ ေသခ်ာသည္။)
မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ ျပည္တြင္းမွ အာဏာရွင္ ဆန္႔က်င္ေရးသမား အတိုက္အခံမ်ား၊ ျပည္သူမ်ား၏ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကိုမူ လံုးဝပစ္ပယ္၍ မရ။ ဤျပည္တြင္းလႈပ္ရွားမႈမ်ား ရွိမွသာ ျပည္ပမွ အင္အားသံုး စြက္ဖက္မႈအတြက္ လမ္းခင္းလမ္းျပရာ ေရာက္မည္ျဖစ္သည္။ ကေမၻာဒီးယားမွ ခမာနီခြဲထြက္ သူပုန္ေခါင္းေဆာင္မ်ား ျဖစ္ေသာ ဟင္ဆာရင္ႏွင့္ ဟြန္ဆင္၊ ဘုရင့္ဂိုဏ္း သူပုန္ေခါင္းေဆာင္ မင္းသားႀကီး သီဟာႏု၊ ရဝမ္ ဒါမ်ဳိးခ်စ္တပ္ဦး သူပုန္အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ေပါလ္ကာဂါမီ၊ အေရွ႕တိေမာမွ ဖရီတီလင္ သူပုန္အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ဂတ္စ္မာအိုႏွင့္ ဟိုေဆးရား မို႔စ္ဟိုတာ၊ ေဘာ့စ္နီးယားမွ ေရြးေကာက္ခံသမၼတ အလီယာ အီဇက္ဘီဂိုဗစ္ခ်္၊ ကိုဆိုဗို လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ သူပုန္အဖြဲ႔ေခါင္း ေဆာင္ ဟာရွင္သက္ဆီႏွင့္ အဂင္ခ်ီကူး၊ လိုင္ေဘးရီးယား ညီၫြတ္ေရး ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီေရး သူပုန္အဖြဲ႔ေခါင္း ေဆာင္ ဆီကူကြန္နယ္ႏွင့္ ေသာမတ္နင္မလီ၊ ဆီယာရာလီယြန္းမွ ေရြးေကာက္ခံသမၼတ ကက္ဘာ၊ ေဟတီမွ ေရြးေကာက္ခံသမၼတ ဘုန္း ေတာ္ႀကီး အာရစၥတိဒ္၊ အာဖဂန္နစၥတန္မွ သူပုန္ေခါင္းေဆာင္ ရွားမာဆြဒ္ စသူတို႔ ရွိ၍သာ ျပင္ပမွ အင္အားသံုး ဝင္ေရာက္ႏိုင္ျခင္ ျဖစ္ သည္။ ႁခြင္းခ်က္အားျဖင့္ အခ်ဳိ႕အာဏာရွင္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ တူးေျမာင္း၊ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ေရနံစသည့္ ထူးျခားခ်က္ မ်ားေၾကာင့္ ျပင္ပမွ အင္အားသံုး ဝင္ေရာက္ျခင္းလည္း ရွိသည္။
ထူးျခားခ်က္မွာ အာဏာရွင္ကို ျပည္တြင္းအင္အားစုမ်ားက လက္နက္ကိုင္ အၾကမ္းပတမ္းနည္း ျဖင့္ အံုးအံုးၿခိမ့္ၿခိမ့္ တံု႔ျပန္ရင္ဆိုင္ ပြက္ ေလာ႐ိုက္ေနေသာ high-intensity conflict ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ျပည္ပမွ အင္အားသံုးဝင္ေရာက္မႈ ပိုလုပ္ေလ့ရွိသည္။ ျမန္ျမန္ပြဲျပတ္ေလ့ ရွိ သည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ျပည္တြင္းလႈပ္ရွားမႈ လံုးဝမရွိ (သို႔မဟုတ္) မျပင္းထန္သည့္ low- intensity conflict အာဏာရွင္ႏိုင္ငံကို ျပင္ပမွ အင္အားသံုး စြက္ဖက္ ပြဲသိမ္းေပးျခင္း ျပဳေလ့မရွိ။ အထူးသျဖင့္ အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အံတုသည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို လည္းေကာင္း၊ ဒိုင္ယာေလာ့ကို မဟာဗ်ဴဟာအျဖစ္လည္းေကာင္း စြဲစြဲျမဲျမဲ က်င့္သံုးေနသည့္ အာဏာရွင္ ႏိုင္ငံမ်ားကို ျပင္ပမွ အင္အားသံုး စြက္ဖက္ျခင္း မရွိေပ။ သို႔ရာတြင္ တဖက္မွၾကည့္ပါက ယင္းကဲ့သို႔ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ၾကယ္ ၂ ပြင့္ ၾကယ္ ၃ ပြင့္အဆင့္ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံ မ်ား ေလာက္သာ ျဖစ္တတ္ၿပီး ျပည္တြင္းအင္အား သက္သက္ျဖင့္ အာဏာရွင္စနစ္မွ ဒီမိုကေရစီသို႔ ကူးေျပာင္းႏိုင္စြမ္းရွိၾကသည္။

သို႔ျဖစ္၍ ကမၻာေပၚမွ အာဏာရွင္မ်ားအနက္ ဆိုးယုတ္မႈအဆင့္ ၾကယ္ ၄ ပြင့္ ၾကယ္ ၅ ပြင့္အထိ ေရာက္သြားသည့္ ဂ်ီႏိုဆိုက္ အာဏာ ရွင္မ်ားကို ျပင္ပမွ စစ္ကူအင္အားမ်ားကသာ ပြဲသိမ္းေပးႏိုင္ေၾကာင္း ေလ့လာေတြ႔ရွိရၿပီး ျပည္တြင္းအင္အားစုမ်ားက အာဏာရွင္ကို ၿခိမ့္ ၿခိမ့္သဲသဲ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ တန္ျပန္တိုက္ပြဲဝင္ေလ၊ ျပည္ပမွစစ္အင္အားမ်ား အျမန္ဆံုး ဝင္ေရာက္ကူညီႏိုင္ေရးကို လႈံ႔ေဆာ္အားေပးရာ ေရာက္ေလျဖစ္သည္။ ဤနည္းျဖင့္သာ ဂ်ီႏိုဆိုက္အာဏာရွင္ကို force out လုပ္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္းအင္အားစုမ်ားက မည္ သည့္တိုက္ပြဲမွ ဆူပြက္လႈပ္ရွားမေနဘဲ ပါးစပ္မွ ထုိင္ေအာ္ေန႐ံုမွ်ျဖင့္ မည္သည့္ႏိုင္ငံျခား စစ္တပ္မွ ဝင္တိုက္ေပးလိမ့္မည္ မဟုတ္ပါ ေၾကာင္း။

ဂါမဏိ